حبرگزاری راسک: بیجاشدگان که به دلایل مختلف از جمله جنگ و نا‌آرامی، فقر و بیکاری و نیز خشکسالی مناطق شان را ترک کرده و به ساحات مختلف شهرمزارشریف مرکز استان بلخ مسکن‌گزین شده‌اند از بدرفتاری، خشونت و سرکوب گروه طالبان در این استان شکایت میکنند.
آنان که در شرایط سخت و دشوار شب و روز شان را در زیر چادرها (خیمه) سپری میکنند، میگویند که طالبان بالای آنان فشار وارد کردهاند که مناطق فعلی شان را ترک کرده و دوباره به محلات اصلی (سکونت اصلی) شان برگردند.
در بیست سال گذشته در اثر جنگ و نا‌آرامی، هراس از آزار و اذیت مردم از سوی طالبان خانوادههای زیادی خانههایشان را ترک کرده و به ساحات مختلف شهرمزارشریف مرکز استان بلخ مسکن‌گزین شدند که برخی زیادی از این خانوادهها تحت پوشش کمکهای بشردوستانه نیز قرار گرفته‌اند.
براساس آمارهای سازمانهای ملی و بین‌المللی در شهرمزارشریف بیش از ۲۵ هزار خانواده بیجاشده که از استانهای (فاریاب، سرپل، جوزجان، سمنگان، بغلان، تخار، قندز و بدخشان) بودند، مسکن اصلی شان را به دلایل مختلف ترک کرده و به حومههای مزارشریف مسکن‌گزین شده‌اند.
این خانواده که بیشتر شان در شهرکهای مهاجر‌نیشین بی‌جا شده، برای شان زندگی سر و سامان دادهاند، میگویند که در سالهای گذشته که به این محلات آمدهاند توانسته با همکاری سازمانهای امداد‌رسان و باشندگان محل برای شان سرپناه بسازند، اما طالبان میخواهند که حالا ما این سرپناهها را ترک کنیم.
برخی دیگر اعضای این بیجاشدگان که برای شان زمینه‌ی اشتغال را نیز به شکلی از اشکال در نقاط مختلف شهرمزارشریف فراهم ساختهاند، تاکید میکنند که اگر طالبان ما را به زور و فشار دوباره به محلات اصلی ما ببرند، تمام زندگی ما دوباره از بین خواهد رفت.
آنان به این باوراند که در ساحات اصلی (سکونت اصلی) شان هیچ گونه امکانات و سهولت برای زندگی ندارند و تمام هست‌و‌بود شان را سالهای قبل در اثر جنگ و نا آرامی از دست داده بودند که این امر همچنان آن زمان سبب شد تا خانوادههای آسیب‌دیده ترک منزل کنند.
نظام‌بای که از شهرستان شیرین‌تگاب استان فاریاب بی‌جا شده و در یکی شهرکهای مهاجر و بیجانیشین در شهرمزارشریف مسکن‌گزین شدهاست از بدرفتاری گروه طالبان با خانوادههای بیجاشده شکایت کرده و خواستار رسیدگی سازمانهای بین‌المللی در این موضوع شدند.
این بیجاشده گفت:« ما هفت سال قبل که تمام هست‌و‌بود زندگی خود را در اثر جنگ طالبان در شیرین‌تگاب از دست دادیم و به مزارشریف آمدهیم، این‌جا تلاش کردهایم یک خانه برای سرپناه به خود ساختهایم حالا طالبان آمدند و هشدار دادند که باید به محلات اصلی ما برگردیم.»
وی که از مشکلات و چالشهای اقتصادی بر خود و سایر همقطاران شان شکایت کرده، گفت: «ما با هزار مشکل برای خود یک سرپناه ساختهایم، زندگی آباد کردهایم و امید به زندگی پیدا کردهایم اما اکنون دوباره نمیدانیم با این مشکلات اقتصادی با چی سرنوشت روبرو خواهیم شد.»
محمد طاهر یکی دیگر از بیجاشدگان استان سرپل نیز گفتههای همقطاران شان را تایید کرده گفتهاست که طالبان برای آنان هشدار داده که اگر به مناطق اصلی شان به میل خود شان نروند، با زور و قدرت آنان را مجبور خواهند کرد که این کار ار انجام دهند.
هم اکنون بیشتر بیجاشدگان داخلی در شهرکهای (قالین‌بافان، جعفریه، ابوذر غفاری، حضرت بلال، ابودوجانه قسمت اول، دوم و سوم، البرزیان و یونیک) زندگی میکنند و در این شهرکها برای شان یک سرپناه نسبتاً بهتر نیز ساختهاند.
آنان میگویند که در این شهرکها شماری از بیجاشدگان که کمی پول داشتهاند هر نمر زمین را بین ۲۰ هزار تا ۳۰ هزار روپیه‌ی/ افغانی به صورت قانونی خریداری کردهاند اما شمار دیگر از بیجاشدگان که پول ندارند زیر چادرها (خیمه) شب و روز شان را سپری میکنند.
این بیجاشدگان از عملکرد طالبان برای این که آنان را مجبور کرده که محلات شان را ترک کنند، انتقاد کرده، میگویند که گروه طالبان بهجای این که با ما همکاری و کمک کرده و سازمانهای امداد‌رسان را برای کمک تشویق کنند، برعکس ما را هشدار به تخلیه محلات میدهند.
یک مامور ریاست امور مهاجران و بازگشت‌کنندگان استان بلخ مشروط به حفظ هویتش به خبرگزاری راسک این موضوع را تایید کرده، میگوید که گروه طالبان تصمیم گرفته‌اند که باید بیجاشدگان دوباره به محلات اصلی شان برگشته و زندگی کنند.
وی علت این کار را از طرف گروه طالبان در استان بلخ، ختم جنگ و درگیرهای نظامی عنوان کرده، ادامه داد که طالبان به این باوراند که جنگ دیگر پایان یافته و نیاز نیست که بیجاشدگان در شهرکهای مهاجر‌نیشین در حومههای شهرمزارشریف زندگی کنند.
این مامور که از سالهای زیادی به ریاست امور مهاجران و بازگشت‌کنندگان استان بلخ کار کرده، میگوید که جنگ تنها عوامل بیجاشدهشدن خانوادهها نیست بلکه موضوع اقتصادی، اشتغال و سایر معضلات اجتماعی نیز در امر بیجاشدهشدن نقش اساسی دارند.
به گفتهی منابع محلی در استان بلخ تاهنوز شماری از خانوادهها که آمار دقیق آن مشخص نیست و گفته میشود که حدود پنج تا شش هزار خانواده باشند، یا به رضا خود شان و یا هم به خاطر ترس از هشدار طالبان؛ شهرکهای بیجاشده را ترک کرده و به محلات اصلی شان برگشتهاند.
از سوی هم احمد رشاد که در دوران جمهوریت در وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان افغانستان ایفای وظیفه کرده و اکنون در تبعید به سر میبرد، از عملکرد طالبان با بیجاشدگان داخلی انتقاد کرده و این کار را خلاف ارزشهای حقوق بشری و انسانی عنوان کرد.
وی به موارد از قوانین و کنوانسیونهای بین‌المللی مهاجرت و بیجاشدهشدگان اشاره کرده، میگوید که هیچ فردی یا گروه و یا حکومت حق ندارد که بدون دلایل قانونی یک خانواده و یا فردی بیجاشده و مهاجر را با زور و اجبار، مجبور سازد که محل سکونتاش را ترک کرده و به دیگر جای مسکن‌گزین شود.
آقای رشاد این کار طالبان را نیز به سایر کارنامههای منفی طالبان ربط داده، گفت:« از کدام کار خلاف طالبان حرف بزنیم و این کارشان هم نشان‌دهنده‌ی این است که طالبان به جز زبان زور، قدرت غیر مشروع، ظلم و استبداد، بازداشت و شکنجه۲ی خودسرانه دیگر کاری ندارند.»
گفتنیست که هم اکنون عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی، نبود اشتغال دایمی، کم‌بود مواد اولیه‌ی خوراکی، نبود آب آشامیدنی بهداشتی، نداشتن جادههای اسفالت و معیاری و نیز نبود سرپناه معیاری و مطلوب از اساسیترین مشکلات بیجاشدگان داخلی در شهرمزارشریف مرکز استان بلخ می‌باشد.
