روز جهانی زن: محرومیت زنان افغانستان

نوشته  آلیا چغتای  و  مریم علی

منتشر شده در ۸ مارس ۲۰۲۳

۸۰ صد دختران و زنان جوان افغانستانی در سن مدرسه – که در مجموع ۲.۵ میلیون نفر هستند – همچنان از مدرسه بازمانده اند.

میلیون‌ها دانش‌آموز دختر افغانستانی بیش از یک سال است که پس از ممنوعیت توسط طالبان، قادر به تحصیل در مدارس متوسطه و دانشگاه‌ها نیستند.

سازمان ملل متحد روز چهارشنبه گفت که افغانستان تحت حکومت طالبان “سرکوبگرترین کشور جهان” برای حقوق زنان است و مقامات زنان و دختران را در خانه هایشان به اسارت گرفته‌اند.

۲.۵میلیون دختر از مدرسه بازمانده اند

طالبان از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۲۱، دختران بالای صنف ششم را از رفتن به مدارس منع کرده اند. حاکمان جدید در ابتدا کمبود معلم، نبود زیرساخت مدارس برای تفکیک جنسیتی و دلایل دیگر را برای ادامه تعطیلی مدارس دخترانه عنوان می‌کردند.

برخی از رهبران ارشد طالبان خواستار بازگشایی مدارس شده اند و می گویند که هیچ دلیل موجهی در اسلام برای این ممنوعیت وجود ندارد.

بر اساس گزارش یونسکو در حال حاضر، ۸۰ درصد از دختران و زنان جوان افغانستانی در سن مدرسه – که در مجموع ۲.۵ میلیون نفر است – از تحصیل بازمانده اند.

تصمیم طالبان برای تعطیلی مدارس دخترانه، دستاوردهای قابل توجهی را در زمینه آموزش زنان در ۲۰ سال گذشته نابود کرده است.

«زندگی با عزت»

حسنا جلیل زمانی که طالبان برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ به قدرت رسید، ۱۰ سال هم نداشت. در دوران حکومت آنان بین سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، تحصیل زنان ممنوع بود، به استثنای آموزش دینی.

جلیل از یک روستای دورافتاده در جنوب شرقی ولایت غزنی یکی از کسانی بود که تحت تأثیر این ممنوعیت قرار گرفت. او که مصمم به ادامه تحصیل بود، تحت عنوان برنامه آموزشی مذهبی در داخل مسجدی که برنامه درسی رسمی را بدون اطلاع مقامات طالبان آموزش می داد، پیوست.

او به یاد می آورد که همه بچه ها موظف بودند تا کتاب های مذهبی خود را بیرون بیاورند و کتاب های دیگر خود را در صورت حضور مقامات طالبان به مسجد، پنهان کنند.

جلیل به یاد می‌آورد « اگر یکی از ما اشتباه می‌کرد و یا می‌دانستند چه چیزی داخل کیف‌هایمان است نمی‌دانستیم چه اتفاقی خواهد افتاد…».

پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱، جلیل تحصیلات خود را ادامه داد و در رشته فیزیک از دانشگاه کابل فارغ التحصیل شد. در سال ۲۰۱۸، در سن ۲۶ سالگی، جلیل اولین زنی بود که در یک پست عالی وزارتی در افغانستان منصوب شد و به عنوان معاون سیاسی وزارت امور زنان خدمت کرد. او به بخش های مختلف دولتی از جمله وزارت نفت و دفتر رئیس جمهور خدمت کرد.

جلیل ماه ها قبل از سقوط کابل به دست طالبان در ماه اوت ۲۰۲۱، با استفاده از بورسیۀ تحصیلی از سوی دولت وقت، به ایالات متحده نقل مکان کرده بود.

فاصله ۲۰ ساله بین دو دوره طالبان، مردم را تغییر داده بود. این درک وجود داشت که چگونه یک فرد، اعم از زن و مرد، می تواند از حقوق اساسی خود برخوردار باشد و با عزت زندگی کند.

صدای زنان امروزه نسبت به گذشته بیشتر است و در خیابان ها حضور دارند. در حالیکه زنان در دهه ۱۹۹۰ ساکت تر بودند.

از اوت ۲۰۲۱، طالبان بیش از ۸۰ فرمان صادر کرده است که بسیاری از آنها کنترل این گروه را بر زنان افغان تشدید کرده است. برخی از این دستورات شامل بستن مدارس دخترانه، محدود کردن آزادی رفت و آمد زنان و ممانعت از تصدی زنان در مشاغل عمومی است.

کاهش ۲۵ درصدی اشتغال زنان

 از زمان فروپاشی دولت تحت حمایت غرب در کابل، بر اساس برآوردهای سازمان بین المللی کار(ILO) اشتغال زنان در افغانستان به یک چهارم کاهش یافته است.

رامین بهزاد، هماهنگ‌کننده ارشد سازمان بین‌المللی کار برای افغانستان می‌گوید: «محدودیت‌ها برای دختران و زنان پیامدهای شدیدی بر تحصیل و چشم‌انداز بازار کار آنها دارد. این [ممنوعیت تحصیل زنان] به معنای واقعی کلمه کشور را به سمت ویرانی سوق می دهد.

در دسامبر ۲۰۲۲، طالبان با صدور فرمانی، زنان را از کار در سازمان‌های غیردولتی منع کردند. طبق گزارش UNOCHA ، زنان ۳۵ تا ۴۵ درصد از نیروی کار سازمان های غیردولتی در کشور را تشکیل می دهند.

با این حال، جلیل گفت که در مکان‌هایی که زنان اجازه کار دارند، مانند مراقبت‌های بهداشتی یا مشاغل خانگی، این کار را بر اساس توافقات شفاهی بین این سازمان و نمایندگان محلی طالبان انجام می‌دهند: «آنها [طالبان] شفاهی آن را تأیید کردند و به خود این امکان را دادند که هر لحظه آن را پس بگیرند.

“افغانستان زنده خواهد ماند“

در ماه مه گذشته، زنان سازمان ملل تخمین زد که محدودیت‌ها بر زنان یک میلیارد دلار خسارت به افغانستان وارد کرده است که تقریباً ۵ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور محسوب می‌شود.

بر اساس گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، حداقل ۲.۷ میلیون افغانستانی در سال ۲۰۲۱ از کشور فرار کردند و به سومین جمعیت آواره در جهان تبدیل شدند.

ناامنی غذایی در مناطق روستایی و شهری افغانستان در بالاترین حد خود قرار دارد و بر اساس برنامه جهانی غذا ، از هر سه نفر یک نفر گرسنه است و دو میلیون کودک دچار سوء تغذیه هستند.

سراج، یکی از فعالین زن می‌گوید که فرار مغزها از افغانستان ضربه بزرگی برای افغانستان این کشور است. بسیاری از دهها هزار نفری که فرار کردند، تحصیلات خوبی داشتند و در انواع مهارت های مهم آموزش دیده بودند.

نامبرده: «ما بسیاری از گنجینه های ملی خود را از دست دادیم».

 سراج احساس می کند که آینده زنان و دختران به این بستگی دارد که جامعه جهانی و همچنین مردم افغانستان چقدر از تغییر در کشور حمایت می کنند.

اگر این تمایل وجود داشته باشد، افغانستان زنده خواهد ماند و نه تنها زنده خواهد ماندبلکه پیشرفت خواهد کرد.

منبع : الجزیره

https://www.aljazeera.com/news/2023/3/8/international-womens-day-the-exclusion-of-afghanistans-women

ترجمه: مهدی سعیدی