(دیدگاه راسک)
افغان-پشتون‌های لر و بر خواه افغانستان و پاکستان هم آن‌طرف (پاکستان) و هم این‌طرف (افغانستان) را می‌خواهند. ادعا دارند آن‌طرف (پاکستان) را پنجابیان از ما گرفته‌اند و این‌طرف در افغانستان، تاجیکان، هزارگان و اوزبیکان و… حق ندارند زندگی کنند، این‌ها از افغانستان نیستند.
پشتون‌های پاکستان با پنجابی‌ها مشکل اساسی و بنیادی دارند و همیشه با پنجابی‌ها درگیر بوده‌اند و در مقابل پنجابی‌ها شکست خوردهاند و این شکست باعث شد که شماری از قبیله‌های قوم پشتون به طرف خراسان (افغانستان) بیایند و سرزمین اقوام تاجیک، هزاره و اوزبیک را تصرف کنند و در تصرف خود موفق بوده‌اند، اما در پاکستان در برابر قوم پنجاب همیشه شکست خوردهاند.
پنجابی‌ها در پاکستان با آن‌که اکثریت اند، با پشتون‌های پاکستان با مدارا زندگی می‌کنند و از افراد پشتون پاکستان در حکومت از نخست‌وزیر تا مقامات مهم امنیتی و… وجود دارد و پشتون پاکستان ایالت، فدرال و حکومت محلی خود را دارد، اما پشتون‌های پاکستان مانند پشتون‌های افغانستان (که افغانستان را در اشغال دارند و نمی‌گذارند اقوام غیر پشتون حق شهروندی و سیاسی داشته باشند)، می‌خواهند پاکستان را در اشغال داشته باشند و پاکستانی‌های غیر پشتون حق سیاسی و شهروندی در پاکستان نداشته باشند.
جنبش پشتون‌های پاکستان و طرف‌داران پشتون آن در افغانستان یک جنبش عدالت‌خواه نیست، بلکه جنبشی است‌که می‌خواهد جغرافیای سیاسی پاکستان و افغانستان را براندازد. گیله‌من وزیر یک پشتون پاکستانی بود، اما خود را افغان-پشتون می‌نامید و تاکید می‌کرد ما دشمن پنجابی استیم.
پشتون افغانستان نیز معمولا از پاکستان بنام پنجابیان یاد می‌کند و پنجابیان را دشمن افغانستان و مردم افغانستان را دشمن پنجابیان اعلام می‌کند، درحالی‌که مردم اوزبیک، هزاره و تاجیک افغانستان که اکثریت مردم افغانستان استند، هیچ مشکلی با پنجابیان ندارند. بنابراین پشتونیزم معضل اساسی در هر دو طرف (پاکستان و افغانستان) است.
حکومت پاکستان درصورتی می‌تواند از معضل طالبان پاکستانی رهایی یابد که به معضل پشتونیزم در دو سوی مرز توجه کند. اگر حکومت پاکستان به این معضل دقت نکند، طوری‌که پشتونیزم افغانستان را دچار بی‌ثباتی نظام سیاسی کرده و در مرز تجزیه رسانده است، پاکستان را نیز دچار تجزیه خواهد کرد.
پشتونیزم دو سوی مرز در پی از بین بردن جغرافیای سیاسی پاکستان و افغانستان است و می‌خواهد با ادغام پاکستان و افغانستان به ایجاد پشتونستان بزرگ بپردازد. حقیقت این است افغانستان را تصرف کرده است و فعلا قصد دارد پاکستان را تصرف کند.
طالبان افغانستان، طالبان پاکستان و جنبش تحفظ پشتون‌ها باهم تفاوتی ندارند و همه یکی اند و دارای یک مرام اند که پشتونیزم است و با شعار اسلامیت و افغانیت، قصد تصرف کشورهای منطقه و براندازی حکومت‌های منطقه از جمله، حکومت پاکستان را دارند.
