نویسنده: مینا باختری
ملا هبت‌الله رهبر طالبان به تازگی برای ساختن یک شهرک در پنجشیر فرمان صادر کرده است و گفته شده که این شهرک برای مهاجران ساخته می‌شود، اما توضیح داده نشده است که مهاجران کیستند و از کدام قوم استند؟ اکثر کارشناسان به این نظرند که ساختن این شهرک در حقیقت جابه‌جایی قومی به صورت رسمی از طرف گروه طالبان در استان پنجشیر است.
پس از سقوط حکومت قبلی، بسیاری از افراد بومی پنجشیر بنابر ستم و شکنجۀ طالبان، این استان را ترک کرده‌اند و در استان‌های دیگر افغانستان و خارج از کشور رفته‌اند. طالبان برای تصرف پنجشیر، افرادی را از قوم پشتون و حتا پشتون‌های پاکستانی وارد پنجشیر کرده‌اند و شماری از این افراد با خانوادۀ خود نیز هستند و در خانه‌های افراد پنجشیری (که خانه‌های خود را ترک کرده‌اند) جابه‌جا شده‌اند.
پنجشیر از جمله استان‌هایی در افغانستان است‌که هنوز از جابه‌جایی قومی توسط حکومت‌های قومی افغانستان در امان بوده است، اما در استان‌های تاجیک‌نشین، هزاره‌نشین و ازبک‌نشین دیگر پیش از این، جابه‌جایی قومی صورت گرفته است و خانواده‌های افراد قوم پشتون بنام ناقلین جابه‌جا شده‌اند. دو استان سمت شمال که استان قندز و بغلان است، در حقیقت بنابر سیاست جابه‌جایی قومی به استان‌های پشتون‌نشین تبدیل شده‌اند و در بخش‌های اساسی این دو استان پشتون‌ها جابه‌جا شده‌اند و خانواده‌های بومی این دو استان که خانواده‌های تاجیک، ازبک و هزاره بوده‌اند از بخش‌های اساسی هر دو استان رانده شده‌اند و محل‌های خوب و زمین‌دار به خانواده‌های پشتون داده شده‌اند.
حقیقت این است‌که این جابه‌جایی‌های قومی بنابر سهل‌انگاری و خوش‌خدمتی سیاست‌مداران تاجیک، هزاره و ازبک به سران پشتون صورت گرفته است. یکی از نمونه‌های این خوش‌خدمتی در دوره‌ی معاونت اول امرالله صالح صورت گرفت‌که به کوچی‌های پشتون اجازه داده شد وارد پنجشیر و ایلاق‌های این استان شوند. در آن زمان دیده شد که این افراد سلاح داشتند و برای منظورهای تجسسی و جنگ وارد پنجشیر شده بودند، اما بنام کوچی. در واقعیت کوچی لشکر قوم پشتون برای تصرف سرزمین بومی اقوام تاجیک، هزاره و ازبک است.
جابه‌جایی قومی در پنجشیر نیز از دورۀ حکومت قبلی به‌ویژه از دورۀ معاونت اول امرالله صالح شروع شده بود، اما در دورۀ طالبان بیشتر شد که در مرحلۀ نخست شماری از جنگ‌جویان طالب با خانواده‌های خود در پنجشیر جابه‌جا شدند و در مرحله‌ی دوم که به فرمان ملا هبت‌الله در پنجشیر برای مهاجران شهرک ساخته می‌شود، در حقیقت جابه‌جایی رسمی قومی در استان پنجشیر است‌که در این شهرک خانواده‌های پشتون، حتا پشتون پاکستان، گُجُر و… به نام مهاجر جابه‌جا می‌شوند. پس از این‌که خانواده‌هایی در این شهرک جابه‌جا شدند، جابه‌جایی گسترده آغاز می‌شود و افراد بومی پنجشیر به شیوه‌های متفاوتی تحت فشار قرار می‌گیرند که محل‌های زندگی خود را ترک کنند و خانواده‌های پشتون هرچه بیشتر وارد پنجشیر و در آنجا ساکن شوند تا بافت جمعیتی به نفع قوم پشتون در پنجشیر تغییر کند.
شاید شماری از افراد پنجشیر و تاجیکان بگویند وضعیت تغییر می‌کند و ما خانواده‌هایی را که جابه‌جا شده‌اند از پنجشیر بیرون می‌کنیم. این سخن را مردم بومی تاجیک، هزاره و ازبک در استان‌های دیگر در بغلان، قندز و پروان به‌وِیژه در درۀ غوربند نیز می‌گفتند، اما فعلاً این استان‌ها از نظر بافت جمعیتی به نفع قوم پشتون تغییر کرده‌اند.
درۀ غوربند یکی از دره‌های تاجیک‌نشین بود و اگر از نظر تاریخی بررسی شود در پنجاه سال پیش در این دره هیچ پشتونی نبوده است، اما امروز تبدیل به یکی از دره‌های شده که خیلی پشتون دارد و این دره در حکومت قبلی بنابر داشتن پشتون یکی از پایگاه‌های طالبان بود. سران تاجیک و اقوام غیر پشتون که در برابر سلطه و جابه‌جایی قوم پشتون در این دره ایستادگی می‌کردند با دسیسه‌ها و توطیه‌های حکومت‌های قومی کشته شدند.
آخرین سرداری‌که در غوربند در برابر پشتونیزم مبارزه می‌کرد، اعضای یکی از خانواده‌های بومی و سرشناس تاجیک غوربند بود که متاسفانه در حکومت غنی و امرالله صالح توسط نیروهای امنیت ملی کشته شدند. ما تاجیک‌ها هرچه را زود فراموش می‌کنیم. حتما فراموش کرده‌اید، بنابراین به یاد تان می‌آورم. آمر ستار غوربندی را می‌شناختید که از سران جمعیت اسلامی در غوربند بود. حکومت قومی کرزی و غنی، آمر ستار را از مخالفان طالبان و قوم پشتون در غوربند شناسایی کرده بودند و چندین سال بود که در پی حذف او بودند، اما آمر ستار در غوربند جایگاه و پایگاه مردمی خود را داشت و از پایگاه خود بیرون نمی‌شد که به دام کرزی و غنی بیفتد. متاسفانه دست خودی باعث شد که آمر ستار به دام بیفتد. امرالله صالح به او تضمین داد که کابل بیاید. وقتی‌که آمر ستار کابل آمد توسط نیروهای امنیتی با پسر، خواهرزاده و افرادی از خانواده‌ی میزبانش کشته شد.
این گونه سران تاجیک را از غوربند حذف کردند و بافت جمعیتی غوربند را به نفع قوم پشتون تغییر دادند و این دره را تبدیل کردند به یک پایگاه قومی قوم پشتون. بنابراین هیچ تردیدی وجود ندارد که طالبان، پنجشیر را از نظر بافت جمعیتی مانند درۀ غوربند کنند. در بیست سال گذشته، طرح و هدف کتاب سقاو دوم نسبتا در شمالی تطبیق شد، اما پنجشیر مانده بود و فعلاً تطبیق طرح کتاب سقاو دوم در پنجشیر شروع شده است. طرح کتاب سقاو دوم، پشتون‌سازی شمال کابل، شمالی و پنجشیر است.
درست است‌که حکومت قومی کرزی و غنی تغییر کرده و حکومت طالبان رویکار آمده است، اما با تغییر حکومت‌های قومی پشتون، برنامه قومی حکومت‌های قوم پشتون تغییر نمی‌کند. حکومت‌های قومی افغانستان در این صد سال، همان برنامه قومی‌ای را دنبال کرده‌اند که طرح آن را امان‌الله ریخت و شماری از خانواده‌های قوم پشتون را به عنوان ناقل در سمت شمال جابه‌جا کرد. طالبان نیز در عرصه جابه‌جایی قومی، سیاست حکومت کرزی و غنی را دبنال می‌کنند. در دوره کرزی و غنی جابه‌جایی قومی برنامه‌ریزی، نقشه‌کشی و سیاست‌گذاری شد، در دوره طالبان تطبیق و اجرایی می‌شود.
شهرک سازی طالبان در پنجشیر، برای جا به‌جاسازی پشتون‌ها یا خنثاسازی مقاومت؟
پاکستان ۱۴۱ شهروند افغانستانی را پس از بازداشت به افغانستان اخراج کرد
منابع: عباس استانکزی به دستور حقانی‌ها از ملاهبت‌الله انتقاد کرد
زنان معترض با فرستادن نامه‌ی به بانوی اول آمریکا خواهان حمایت او از زنان افغانستان شدند
