خبرگزاری راسک: در گزارشی تحلیلی که شبکه خبری الجزیره به نشر سپرده است، آمده که حملات هوایی اسرائیل بر تأسیسات غنی‌سازی نطنز، ساختارهای روی‌زمینی آن را نابود ساخته و احتمال می‌رود به بخش‌های زیرزمینی آن نیز آسیب رسانده باشد. در عین حال، هرچند راکت‌هایی به‌سوی تأسیسات فردوذمرکز دومی برای پالایش سوخت هسته‌ای شلیک شده، اما این مرکز به‌گفته منابع، همچنان کاملاً عملیاتی باقی مانده است. الجزیره تأکید می‌کند که فردو نخست به‌عنوان تأسیسات نظامی تحت نظارت سپاه پاسداران طراحی شد و در حدود ۳۰ کیلومتری شمال‌شرق شهر قم، در دل کوه قرار گرفته است. ایران در سپتامبر ۲۰۰۹ رسماً تبدیل آن به سایت غنی‌سازی را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داد.
چند روز پس از آن، کشورهای غربی نیز وجود یک مرکز هسته‌ای مخفی را تأیید کردند. براساس اطلاعات آن زمان، ایران قصد داشت حدود ۳۰۰۰ سانتریفیوژ را در فردو نصب کند و تا پایانِ ماه سپتامبر، ساخت آن تقریباً تکمیل شده بود. این گزارش خاطرنشان می‌سازد که در سال ۲۰۲۳، بازرسان آژانس ذرات اورانیوم با درجه نزدیک به تسلیحاتی را در فردو یافتند؛ این کشف در جریان بازرسی غیرمنتظره‌ای ثبت شد. ظرفیت این تأسیسات حدود ۲۹۷۶ سانتریفیوژ اعلام شده، درحالی‌که نطنز بیش از ۵۰٬۰۰۰ سانتریفیوژ دارد. مدیرکل آژانس در بیانیه‌ای اظهار داشته است که علی‌رغم هدف‌گیری فردو، تاکنون هیچ آسیبی در این سایت و راکتور آب‌سنگین خنداب دیده نشده است.
این گزارش همچنین شرح می‌دهد که پس از افشای وجود فردو در سال ۲۰۰۹، اولین گفت‌وگوهای مستقیم میان ایران و آمریکا پس از سه دهه آغاز شد. ایران طراحی تأسیسات را به آژانس ارائه داد اما جدول زمانی ساخت و جزئیات هدف‌های اولیه را اعلام نکرد. در سپتامبر ۲۰۱۱، فعال کردن سانتریفیوژها برای تولید اورانیوم ۲۰ درصدی در فردو آغاز شد و تا مارس ۲۰۱۲ تولید ماهانه این سطح سه برابر شد. گامی که نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجه بود. گزارش به‌دقت توضیح می‌دهد که فرآیند غنی‌سازی اورانیوم منجر به افزایش ایزوتوپ یورانیوم-۲۳۵ می‌شود از ۰.۷ درصد طبیعی تا حدود ۹۰ درصد که برای نیل به سلاح هسته‌ای ضرورت دارد.
در قالب برجام سال ۲۰۱۵، ایران متعهد شد که تا ۱۵ سال هیچ فعالیت غنی‌سازی در فردو انجام ندهد و آن را به مرکز تحقیقاتی بدل کند؛ بیش از هزار سانتریفیوژ در محل باقی ماند و سایر تجهیزات به نطنز منتقل شدند. با این وجود، نگرانی‌ها در سال‌های بعد ادامه یافت. در ۲۰۱۶، نصب سیستم دفاع هوایی S‑300 بر بالای تأسیسات نشان از احتمال محافظت در برابر حملات داشت. پس از خروج آمریکا از برجام در ۲۰۱۸، ایران نیز به‌تدریج تعهدات را کنار گذاشت. در سال ۲۰۲۳ آژانس اعلام کرد که ایران دو گروه سانتریفیوژ را برای رسیدن به ۶۰ درصد غنی‌سازی به‌هم متصل کرده و میزان ذرات با خلوص ۸۳.۷ درصد را نیز گزارش داد، که بسیار نزدیک به حد سلاح هسته‌ای است. ایران پیش‌نویس این خبر را رد کرد و آن را ناشی از خرابکاری یا عوامل خارجی معرفی نمود.
اسرائیل برای نابودی فردو به عملیات ویژه زمینی نیاز دارد غیرقابل انجام با حملات هوایی ساده. بااین‌حال، آمریکا دارای بمب‌های چند ده‌هزار پوندی موسوم به MOP است که تنها بمب‌افکن B‑2 قادر به حمل آن است و در صورتی که چند عدد از این سلاح بر فردو فرود آید، احتمال انهدام تونل‌های زیرزمینی وجود دارد. در پایان، دونالد ترامپ با لحن معماگونه گفته است: «من دنبال جنگ نیستم، اما اگر میان جنگ یا استفاده از سلاح هسته‌ای انتخابی باشد، باید عملی ضروری انجام شود… شاید انجامش بدهم، شاید هم ندهم.»
تأسیسات هسته‌ای فردو چیست و آیا سلاح‌های آمریکا می‌توانند آن را نابود کنند؟
ما را دنبال کنید
مطالب مرتبط
- تبلیغات -
