نویسنده: جورجیا پیه‌تروپائولی
خبرگزاری راسک: در ولایت ننگرهار، همچون دیگر نقاط افغانستان، دسترسی دختران به آموزش رسمی پس از تسلط گروه طالبان به کلی مسدود شده است. در این مدت، به جای بازگشایی مکاتب، هزاران مدرسه دینی خصوصی در کوچه‌پس‌کوچه‌ها و خانه‌های شخصی سر برآورده‌اند. این رشد انفجاری مدارس دینی، که برخی از آن‌ها تا صنف دوازدهم تعلیم می‌دهند، نگرانی‌های گسترده‌ای در خصوص آینده آموزشی، اجتماعی و امنیتی کشور ایجاد کرده است. شماری از دختران که از آموزش رسمی محروم‌اند، ناگزیر به این مدارس دینی روی آورده‌اند تا دست‌کم سند فراغت دریافت کنند. اما پشت این ظاهر “آموزشی”، حقیقتی تلخ نهفته است: برنامه درسی این مدارس اغلب خالی از علوم مدرن و مملو از دروس تنگ‌نظرانه مذهبی است.
به گفته‌ی «کلثوم»، یکی از دانش‌آموزان مدرسه‌ی دینی «الحجاب»، مضامین مهمی مانند کیمیا، فزیک، بیولوژی، جغرافیه و تاریخ در نخستین سال حاکمیت طالبان حذف شدند. اگرچه امسال به صورت محدود این مضامین بازگشتند، اما صرفاً در قالب دو جلد نازک با عناوین کلی «علوم» و «مطالعات اجتماعی» عرضه شده‌اند. در مقابل، اکثر برنامه درسی متشکل از مضامین سنگین عربی و اسلامی است: تفسیر، صرف و نحو، اصول فقه، احادیث، شروط نماز و متون فقهی که به‌ندرت در کشورهای دارای نظام آموزشی متوازن به‌صورت اجباری آموزش داده می‌شوند.
اما مسئله فقط مضمون نیست. این مدارس، برخلاف مکاتب رسمی، فارغ‌التحصیلان را واجد شرایط برای ورود به دانشگاه نمی‌سازند. زیرا طالبان عملاً تحصیلات عالی را برای دختران ممنوع کرده‌اند. همزمان با رشد مدارس دینی، مکاتب دخترانه و دانشگاه‌ها در سراشیب فراموشی افتاده‌اند. به باور کارشناسان، ادامه این روند افغانستان را به کانون بالقوه افراط‌گرایی مبدل می‌سازد؛ خطری که تنها به داخل مرزها محدود نخواهد ماند و منطقه، به‌ویژه آسیای مرکزی را نیز در معرض بی‌ثباتی قرار خواهد داد.
«حسنا رئوفی»، فعال حقوق آموزش دختران، هشدار می‌دهد:
«وجود مدارس دینی در ذات خود بد نیست، اما زمانی که جایگزین آموزش عمومی شوند، به ابزار افراط‌گرایی بدل می‌شوند. این تصمیم، نه تنها فرصت‌های آموزشی را محدود می‌کند، بلکه توانایی تفکر انتقادی را نیز از دختران می‌گیرد.»
رئوفی که بارها علیه سیاست‌های زن‌ستیزانه طالبان سخن گفته، تأکید می‌کند که تعطیلی مدارس رسمی و دانشگاه‌ها، محروم‌سازی هدفمند یک نسل کامل از حقوق اساسی آنان است. از زمان تسلط طالبان در آگوست ۲۰۲۱، بیش از ۲۱ هزار مدرسه دینی برای پسران و دختران ایجاد شده است؛ در حالی که تعداد مکاتب سکولار در حال سقوط است. این آمار هولناک نشان می‌دهد که گروه طالبان به جای سرمایه‌گذاری بر توسعه انسانی، در حال پرورش نسل جدیدی از پیروان ایدئولوژی افراطی خود هستند.
شهروندانی که از این سیاست‌ها متضرر شده‌اند، هشدار می‌دهند که چنین نظام آموزشی ناقص، زمینه‌ساز تشدید تروریزم و خشونت خواهد شد. آمینه (نام مستعار)، یکی از دانش‌آموزان مدارس دینی، می‌گوید که تحصیل در این مدارس «نه حق انتخاب، بلکه تنها گزینه باقی‌مانده» برای دختران در شرق کشور است.
جایگزینی آموزش با افراط‌گرایی: مدارس دینی دخترانه در افغانستانِ زیر سلطه طالبان
ما را دنبال کنید
مطالب مرتبط
- تبلیغات -
