منبع: سازمان عفو بین‌الملل
برگردان به فارسی: فخرالله فرزان
حق نشر به فارسی: خبرگزاری راسک
• غیرنظامیان مورد شکنجه و قتل‌های غیرقانونی و بازداشت‌شدگانی که در معرض اعدام‌های فراقانونی قرار می‌گیرند.
• دست‌گیری و بازداشت خودسرانه دسته‌جمعی با هدف آزار مردم محلی.
• هزاران نفر در ظلم و ستم مستمر طالبان غرق می‌شوند – اگنس کالامار
عفو بین‌الملل در گزارش جدیدی که امروز منتشر شد، اعلام کرد که طالبان جنایت جنگی و مجازات دسته جمعی را علیه غیرنظامیان در استان پنجشیر افغانستان مرتکب شده‌اند.
گزارش «پسران شما در کوه‌ها هستند»: مجازات دسته‌جمعی غیرنظامیان در پنجشیر توسط طالبان، نقض جدی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بین‌المللی از جمله اعدام‌های فراقانونی، شکنجه، و دست‌گیری و بازداشت خودسرانه دسته‌جمعی را مستند می‌کند.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان در آگوست ۲۰۲۱، اعضای نیروهای امنیتی دولت سابق افغانستان با تجهیزات و تسلیحات به پنجشیر گریختند و به جبهه‌ی مقاومت ملی پیوستند. در پاسخ، طالبان در برابر جنگ‌جویان اسیر انتقام گرفته و مردم ملکی را در پنجشیر هدف قرار دادند تا مجبور به تبعیت و تسلیم شوند.
فهرست جنایات جنگی و سایر موارد نقض حقوق بشردوستانه بین‌المللی توسط طالبان در پنجشیر گسترده است.
اگنس کالامار، دبیرکل عفو بین‌الملل، گفت: در پنجشیر، تاکتیک ظالمانه طالبان برای هدف قرار دادن غیرنظامیان به دلیل سوء ظن به وابستگی آنها با جبهه‌ی مقاومت ملی باعث بدبختی و ترس گسترده می شود.
لیست جنایات جنگی و سایر موارد نقض حقوق بشردوستانه بین‌المللی که توسط طالبان در پنجشیر انجام شده است گسترده است: اعدام‌های غیرقانونی، شکنجه، گروگان‌گیری، بازداشت غیرقانونی، و آتش زدن خانه‌های افراد ملکی، عمل فردی منفور است، و این رفتار در مجموع به مجازات دسته‌جمعی تبدیل می‌شوند و به خودی خود جنایت جنگی محسوب می‌گردد.
هزاران نفر در ظلم و ستم مستمر طالبان غرق می‌شوند، که آشکارا هدف آن ارعاب و مجازات است. هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان توسط طالبان در پنجشیر باید فورا متوقف شود.
در جریان سرکوب جاری، طالبان تمام مردان بالغ و پسران بزرگ‌تر را در سطح روستا دست‌گیر کرده‌اند، آنها را بدون هیچ اتهامی بازداشت کرده و آنها را مورد ضرب و شتم و آزارهای دیگر قرار داده‌اند. آنها هم‌چنین منع رفت و آمد شبانه را در سراسر افغانستان اعمال کرده‌اند، خانه‌های غیرنظامیان را تصرف کرده‌اند و دست‌رسی چوپان‌ها را به چراگاه‌های سنتی محدود کرده‌اند.
در حالی که بسیاری از اعمالی که توسط نیروهای طالبان انجام می‌شوند به صورت انفرادی جنایات جنگی را تشکیل می‌دهند، کل این اعمال، به علاوه بازداشت‌های خودسرانه و محدودیت‌های اضافی برای جمعیت غیرنظامی، نیز جنایت جنگی و مجازات دسته‌جمعی را تشکیل می‌دهند.
عفو بین‌الملل از مقامات طالبان می‌خواهد که در مورد پرونده‌های مستند تحقیق کنند و در صورت لزوم، محاکمه‌های عادلانه را در دادگاه‌های عادی غیرنظامی برگزار کنند. با این حال، از آن‌جایی که طالبان نه مایل بوده و نه قادر به انجام تحقیقات واقعی یا محاکمه کردن هیچ یک از اعضای نیروهای خود در محاکمات عادلانه بوده است، عفو بین‌الملل در حال تجدید درخواست خود از شورای حقوق بشر سازمان ملل برای ایجاد یک مکانیسم مستقل پاسخگویی بین‌المللی است. تمرکز بر حفظ شواهد برای فرآیندهای قضایی آینده، از جمله تعقیب قضایی و هم‌چنین گزارش و نظارت عمومی.
نقشه‌ی موقعیت استان پنجشیر در شمال شرق افغانستان را نشان می‌دهد. پنج شهرستان که عفو بین‌الملل جنایات جنگی احتمالی را در آنها ثبت کرده است برجسته شده است.
نقشه‌ی تعداد قتل‌های فراقانونی در شهرستان دره و خنج، ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲ را نشان می‌دهد.
۳ نفر در خنج بازداشت و سپس کشته شدند. تصاویر دو نفر را نشان می‌دهد که توسط طالبان بازداشت شده‌اند. اجساد آنها در روزهای بعد پیدا شد.
۶ تا ۹ نفر در قله‌ی کوه دره هزاره کشته شدند. ویدئوها نشان می‌دهد که پنج نفر در مقابل دوربین اعدام شده‌اند. شاهدان گفتند که چهار نفر دیگر در اینجا کشته شدند.
دو نفر در دره هزاره کشته شدند. دو نفر دیگر در ۵۰ متری سراشیبی کشته شدند.
اعدام‌های دسته‌جمعی فراقانونی
این گزارش چندین مورد از اعدام‌های غیرقانونی دسته‌جمعی جنگ‌جویان جبهه‌ی مقاومت ملی توسط طالبان را مستند می پ‌کند. در یک مورد، حداقل ۶ نفر و احتمالاً ۹ نفر – در سپتامبر ۲۰۲۲ در دامنه کوهی در نزدیکی دره هزاره، که بخشی از روستای پوچاوا در شهرستان دره است، اعدام شدند.
آزمایش‌گاه شواهد بحران سازمان عفو بین‌الملل پنج ویدیو را که بخش‌هایی از روند اعدام را به تصویر می‌کشد، تجزیه و تحلیل و تأیید کرد. ویدئوی اول اعضای طالبان را نشان می‌دهد که ۶ مرد را با دستان بسته شده از پشت به بالای تپه‌ای شیب‌دار اسکورت می‌کنند. مصاحبه شوندگان هر ۶ نفر را شناسایی کردند و آنها را سربازان جبهه‌ی مقاومت ملی خطاب کردند: محمد دین، اسحاق، دانیار، مدیر احمد، امیر حاتم و محمد یار.
در ویدیوهای بعدی، چشمان بازداشت‌شدگان با چشم‌بند پوشانده شده است و اعضای مسلح طالبان در سربالایی، پشت سر زندانیان قرار گرفته‌اند. این ویدئوها نشان می‌دهد که چند تن از اعضای طالبان به مدت ۱۹ ثانیه با سلاح‌های خود شلیک می‌کنند و ۵ مرد را کشته و چند تن از اجساد آنها را به پایین سقوط می‌کنند. حداقل ۵ مرد مسلح با استفاده از ترکیبی از تفنگ‌های پیچ و مهره‌ای و کلاشینکف تمام اتوماتیک شرکت می‌کنند که تعیین تعداد دقیق تیرهای شلیک شده را دشوار می‌کند.
بر اساس جهت نور خورشید و سایه‌های موجود در ویدئوها، این قتل‌ها احتمالا در ساعاتی پس از طلوع آفتاب در ساعت ۵:۳۰ صبح اتفاق افتاده است. یکی از شاهدان به عفو بین‌الملل گفت در حالی که پنج نفر به وضوح در مقابل دوربین هدف گلوله قرار گرفتند و کشته شدند. در مجموع ۹ نفر در این اعدام دسته‌جمعی کشته شدند. شاهدان بعداً سه قربانی دیگر را فیروز، تراباز و شاه فیصل نامیدند.
بازداشت غیرقانونی، شکنجه و سایر بدرفتاری ها
در حداقل سه مورد، طالبان غیرنظامیانی را که در شهرستان‌های بازارک و رخه استان پنجشیر دست‌گیر کرده بودند، تا حد مرگ شکنجه کردند. مردان کشاورز و دامدار بودند که تحت قوانین سنتی کار می‌کردند که اجازه می‌داد حیوانات در تابستان به کوهستان فرستاده شوند. آنها بر این باور بودند که از مقامات محلی طالبان برای دست‌رسی به مناطقی که برای این کار در نظر گرفته شده بودند، مجوز داشتند.
دو تن از قربانیان، نورمحمد و غلام ایشان، باشندگان شهرستان دره بودند و در شهرستان رخه هنگام جست‌جوی مواشی خود در اکتبر ۲۰۲۲ شکنجه شدند. مرد سوم، عبدالمنیر امینی، در شهرستان زادگاهش در بازارک بازداشت شد. ژوئن ۲۰۲۲. ویدیو ها و عکس‌های گرفته شده پس از بازیابی اجساد آنها در رسانه‌های اجتماعی و خصوصی با عفو بین‌الملل به اشتراک گذاشته شد. بر اساس تجزیه و تحلیل یک آسیب‌شناس پزشکی قانونی با مشورت عفو بین‌الملل، هر سه جسد علائم گسترده‌ای از شکنجه، از جمله کبودی شدید که احتمالاً در اثر ضرب و شتم شدید ایجاد شده بود، نشان دادند.
طالبان هم‌چنین به طور مکرر مردان غیرنظامی و پسران بزرگ‌تر را به دلیل وابستگی مشکوک به جبهه مقاومت ملی دست‌گیر و بازداشت کرده اند. حدود ۲۰۰ نفر در یک زمان بازداشت شده.اند. این دست‌گیری‌ها عمدتاً در شهرستان‌های دره، آبشار و خنج بین ماه می تا آگست ۲۰۲۲، یا در حین دست‌گیری‌های جمعی در سطح روستا در مکان‌های خاص، یا در هدف قرار دادن خانواده‌های خاصی که اعضای خانواده شان به جبهه مقاومت ملی پیوسته‌اند، رخ داده است.
بازداشت اعضای خانواده برای تسلیم شدن توسط جنگ‌جویان به منزله گروگان‌گیری است و جنایت جنگی است. زندانیان برای مدت‌های مختلف، از ساعت‌ها تا ماه‌ها، در زندان طالبان باقی ماندند.
در یک مورد در شهرستان دره، مردی گفت که طالبان پدرش را در ماه جون ۲۰۲۲ در تلاش برای یافتن برادرانش که طالبان مظنون به پیوستن به جبهه‌ی مقاومت ملی بودند، از قریه‌اش دست‌گیر کردند.
این مرد به عفو بین‌الملل گفت: «[طالبان] پدرم را تا ساعت ۱ بعد از ظهر برده بودند. او را به مسجد بردند، و در آن‌جا چشم‌بندش را باز کردند. او را روی تشک نشاندند… در آن‌جا شروع به بازجویی کردند: «پسران شما کجا هستند؟ می گویند پسران شما در کوه هستند.»
دست‌گیری اعضای خانواده جنگ‌جویان مظنون جبهه‌ی مقاومت ملی، دست‌گیری و بازداشت دسته‌جمعی غیرنظامیان، و شکنجه و کشتار غیرقانونی چوپانان نمونه‌های دیگری از کمپین مجازات جمعی طالبان علیه غیرنظامیان در پنجشیر است. دیگر تاکتیک‌های ارعاب طالبان که در این گزارش مستند شده است، شامل تخریب و تصرف طولانی مدت اموال غیرنظامیان و ایجاد محدودیت برای تحرکات غیرنظامیان است.
چهره ۹۰ نفر که در پنجشیر توسط طالبان بازداشت شده‌اند، در دوربین نشان داده شده است. هر تصویر عکسی از ویدئویی است که توسط آزمایش‌گاه شواهد بحران سازمان عفو بین‌الملل تحلیل شده است.
نیاز به پاسخگویی
مردم افغانستان قبل و بعد از آگست ۲۰۲۱ جنایات تحت قوانین بین‌المللی و سایر نقض‌های جدی حقوق بشر و تجاوزات را با کمی پاسخگویی متحمل شده‌اند. فقدان زیرساخت‌های داخلی معتبر برای پاسخگویی به این معنی است که شواهد این جنایات در معرض خطر جدی ناپدید شدن و یا در حال نابود شدن هستند.
عفو بین‌الملل مجدداً از شورای حقوق بشر سازمان ملل می‌خواهد که یک مکانیسم مستقل پاسخگویی بین‌المللی را با مأموریت نظارت و گزارش عمومی در مورد وضعیت، و جمع‌آوری و حفظ شواهد برای عدالت بین‌المللی آینده افغانستان ایجاد کند. عفو بین‌الملل هم.چنین خواستار تأمین منابع کامل مأموریت گزارش‌گر ویژه‌ی سازمان ملل‌متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان و از سوی کشورهای عضو سازمان ملل و دادگاه کیفری بین‌المللی برای انجام تحقیقات کامل در مورد همه طرف‌های درگیری شده است.
ایجاد یک مکانیسم مستقل بین‌المللی پاسخگویی ضروری است
اگنس کالامار گفت: «کسانی که در پنجشیر با جنایات و در واقع همه قربانیان جنایات طالبان در افغانستان روبه‌رو شده‌اند، مستحق پایان معافیت از مجازات و راه روشن برای عدالت، حقیقت و غرامت هستند».
«ایجاد یک مکانیسم مستقل پاسخگویی بین‌المللی با تمرکز بر جمع‌آوری و حفظ شواهد برای پاسخگویی همه مظنونان به مسئولیت کیفری ضروری است.»
روش شناسی
عفو بین‌الملل برای این گزارش با ۲۹ تن از پنجشیر مصاحبه کرد. در همه موارد، مصاحبه شوندگان درخواست می‌کردند که از نام آنها استفاده نشود، زیرا ترس از انتقام‌گیری از سوی طالبان وجود داشت.
عفو بین‌الملل تحقیقات منبع باز در مورد مطالب موجود در رسانه‌های اجتماعی را تکمیل کرد و ۶۱ عکس و ویدئو را تجزیه و تحلیل کرد که برخی از آنها به صورت آنلاین و برخی از آنها به‌طور خصوصی توسط شاهدان از طریق انتقال امن ارائه شده بودند. بسیاری از ویدئوها احتمالا توسط اعضای طالبان فیلم‌برداری شده است.
در ۲۵ می ۲۰۲۳، عفو بین‌الملل درخواست پاسخ رسمی از طالبان به موارد مستند شده در این گزارش کرده بود. در زمان انتشار این خبر، طالبان پاسخی نداده بودند.
