نویسنده: سینا راشدی
باراک اوباما، افغانستان را در کنار پاکستان، خطرناک‌ترین منطقه جهان معرفی کرده بود. به باور او، نیروهای رادیکال بومی و غیربومی در این ممکلت، حضور همیشگی دارند. جریان ارتجاعی طالبان افغان توام با گروه‌های تندرو خارجی چون القاعده و جنبش اسلامی اوزبیکستان، نهضت اسلامی تاجیکستان و جبنش ترکستان شرقی، حزب تحریر و چچنی‌ها حضور مخل دارند. از دید رییس جمهور پیشین آمریکا تمام آنان تروریست‌اند.
به تعبیر اوباما، طالبان افغان جزو گروه‌های اند که افغانستان را به خطرناک‌ترین نقطه‌ی جهان مبدل ساختند. از سال‌های طولانی با گروه‌های متذکره تماس دارند. پیوندهای ایدیولوژیک میان آنان ریشه‌ی عمیق دارد. بدون تردید، هیچ گروه قادر به شکستن پل‌های ارتباطی میان آنان نخواهند بود. آرمان طالبان افغان با جنبش‌های یادشده، شبیه و درهم‌تنیده اند. موجودیت این گروه‌ها در جهان معاصر، امنیت داخلی، منطقه‌ای و حتا بین‌المللی را تهدید می‌کنند.
با بازگشت طالبان افغان به قدرت؛ جنبش‌های جهادی انرژی و قوت گرفتند. طالبان برای آنان الگو و نماد پیروزی است. حالا با تقلید از خط‌مشی طالبان، به مبارزه‌ی مسلحانه خویش ادامه می‌دهند. هرج‌ومرج سیاسی در افغانستان، تمام فرصت‌ها را جهت رشد گروه‌های تروریستی مساعد ساخته است. از تداوم چنین وضعیت، رادیکال‌های خارجی نیرو می‌گیرند. قرائت‌های مشابه آنان از دین، زمینه‌ساز هم‌گرایی میان هم‌دیگر شده است.
گسترش روزافزون مذهبیون خارجی ناشی از فرصت‌گذاری‌های تحریک طالبان است. هم‌وارسازی فرش سرخ زیر پای شبه‌نظامیان خارجی، لانه‌های آنان را گرم‌تر می‌سازد. طالبان باتوجه به فضای نامساعد حاکم، مهم‌ترین عامل در تکوین و رشد گروه‌های شورشی است. جنبش‌های مذهبی خارجی، ظاهرا جسورتر شدند. به طور جدی خودشان را از شبه‌نظامیان به گروه‌های شورشی تمام‌عیار تغییر می‌دهند.
ویدیوی منصوب به نورولی محسود رهبر «تی‌تی‌پی» در دسامبر ۲۰۲۱ ، مبارزات‌شان را ادامه‌ی راه طالبان افغان در پاکستان می‌داند. طالبان افغان، طالبان پاکستان را تهدید برای افغانستان نمی‌دانند. به باور آنان «تی‌تی‌پی» بخشی از طالبان افغانستان هستند. گرچه این سیاست، متناقض با توافق دوحه است، اما طالبان حضور مذهبیون خارجی را در افغانستان تذکیب می‌کنند. از حضور گسترده آنان در این کشور، گزارش‌ها و نگرانی‌های منتشر شدند. طالبان با تداوم چرخه‌ی باطل کتمان‌سازی اطلاعات، حقایق را پنهان می‌کنند.
در ادبیات گروه‌های مذهبی، «بیعت» نماد تعهد تا دم مرگ قلم‌داد می‌شود. امیر تحریک «تی‌تی‌پی» به هبت‌الله آخندزاده بیعت کرده است. او تحت امر آخندزاده فعالیت می‌کند. بیعت مسوول عمومی طالبان پاکستان، سنگ‌بنای اصلی پیوند هردو را شکل می‌دهد. در گزارش شورای امنیت آمده است: «برعکس اظهارات مبنی بر عدم استفاده از خاک افغانستان برای حملات علیه سایر کشورها، طالبان فعالیت‌های تحریک طالبان پاکستانی را در نوار مرزی حمایت کردند». پیام این گزارش به صراحت می‌رساند که طالبان افغانستان و پاکستان برادران ایدیولوژیک و ناگسستنی استند. جابه‌جای خانواده‌های آنان در شمال کشور، پاسخ روشن به دروغ‌های طالبان است. خانواده‌های بومی را در شمال افغانستان مجبور به کوچ اجباری می‌سازند. طالبان پاکستانی، خانه‌های آنان را تصرف و مسکن‌گزین می‌شوند. باوجود اعتراض‌های مردمی و مدنی، روند انتقال «تی‌تی‌پی» به ولایات چون تخار، کندز و جوزجان به شدت ادامه دارد.
علاوه بر طالبان پاکستانی که پیوند پشتونیستی با هم‌دیگر دارند؛ موجودیت فرد «شماره‌یک» القاعده در کابل بخشی از زمینه‌‌سازی‌های طالبان به شمار می‌رود. کشته‌شدن او هنوز کاملا مشخص نیست، اما اعتبار نداشته‌ی طالبان و تفاهم دوحه را به چالش کشید. هم‌زمان با گزارش‌های منتشرشده در پیوند به آماج قراردادن ایمن ظوایری در کابل، رهبران طالبان از این شهر متواری شدند. نگرانی آنان افزایش یافت. افراد کلیدی این گروه، کابل را ترک کردند تا به سرنوشت ظوایری مواجه نشوند. ظوایری با برگشت طالبان سر از کابل درآورد. سرانجام، فرش سرخ طالبان آفت جان او شد.
پهلوی دیگر این حوادث، حضور جنبش‌های مذهبی در شمال کشور است. جنبش‌های افراطی که از آسیای مرکزی به افغانستان پناه آوردند، حضور آنان در شمال، هرازگاهی رسانه‌ای می‌شوند. این سازمان‌های جهادی به طالبان بیعت کردند. افراد کلیدی آنان، افغانستان را پناه‌گاه امن خویش می‌پندارند. از حمایت همه‌جانبه در مواقع بحران بهره‌مند خواهند شد. روسیه، چین و آسیای مرکزی بارها در پیوند به گسترش افراطیت در شمال افغانستان ابراز نگرانی کردند. فعال شدن شبه‌نظامیان خارجی در مناطق متذکره، موجب واکنش همسایه‌های شمالی افغانستان شد.
تجارب ثابت ساخته که طالبان به هیچ گروه متحد باقی نمی‌مانند. مساله‌ی اصلی این است که مساعدسازی بسترها جهت رشد و تقویت تروریست‌های خارجی، زمینه‌ی ویرانی افغانستان را بیشتر مساعد می‌سازد. بدون شک، این اقدام سران طالبان، منجر به بی‌ثباتی افغانستان و حتا منطقه خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
