خبرگزاری راسک: شماری از فرهنگ‌یان و باشندگان استان بدخشان در شمال شرق کشور می‌گویند که شماری از ساحات باستانی و آبده‌های تاریخی این استان که دارای قدامت تاریخی هستند، در معرض خطر نابودی قرار دارند.
در بدخشان نزدیک به ۳۰ آبده و ساحات باستانی و تاریخی ثبت شدهاست، اما براساس گفتههای فرهنگ‌یان برخی از ساحات دیگر وجود دارد که تاهنوز ثبت و راجستر نشدهاست.
آنان می‌گویند که این آبده‌های که هویت باستانی و تاریخی بدخشان است، از سالهای متمادی به اینطرف با خطر نابودی و از بین‌رفتن مواجه‌اند و هیچکسی به این ساحات باستانی توجهی ندارد.
فرهنگ‌یان و باشندگان بدخشان گفتند:« گروه طالبان به آبدهها و ساحات باستانی توجهی ندارند.»
برخی از فرهنگ‌یان، تاریخ‌شناسان و باشندگان استان بدخشان به این باور‌اند که ساحات باستانی و آبده‌های تاریخی یکی از نشانههای باستانی‌بودن استان بدخشان میباشد.
آنان می‌گویند که برخی از ساحات این استان نیاز به کاوشگری دارد تا ساحات بیش‌تر شناسایی و ثبت گردد تا به ارزشهای تاریخی و باستانی استان بدخشان اضافه گردد.
به باور این فرهنگ‌یان، نه تنها کاوشگری در این استان صورت نمیگیرد بل‌که از همان ساحات و آبده‌های تاریخی که تثبیث شدهاست، نیز نگهداری و حفاظت نمی‌شود.
مصطفی محمودی یکی از باشندگان استان بدخشان گفت:« ما بارها از ساحات باستانی این استان بازدید کردهایم اما وضعیت ناگوار آنان دل هر انسان وطن دوست را میرنجاند.»
وی با اشاره به پل خشتی در شهر فیض‌آباد مرکز بدخشان که گفته می‌شود بیش از سه هزار سال قدامت دارد، می‌گوید که مانند این پل اکثر آبده‌های تاریخی در معرض خطر نابودی قرار دارند.
عبدالجلیل عزیزی یکی دیگر از باشندگان استان بدخشان به این باور است که برخی از ساحات باستانی و آبده‌های تاریخی در شماری از شهرستان‌های این استان وجود دارد که نیاز به حفاظت و توجه دارد.
این باشنده‌ی استان بدخشان از وضعیت بدی ساحات باستانی و آبده‌های تاریخی ابراز نگرانی کرده و به خبرگزاری راسک، گفت:« گروه طالبان نه توانایی و نه هم علاقه‌ی برای حفاظت این ساحات باستانی دارند.»
از سوی هم شماری از فرهنگ‌یان و نویسندگان که نمیخواهند از آنان نام گرفته شود، می‌گویند که در دو سال گذشته گروه طالبان هیچگونه اقدام برای نگهداری، بازسازی و حفاظت ساحات تاریخی و باستانی انجام نداده‌اند.
آنان به برخی از آبدهها و آثار باستانی و تاریخی اشاره کرده می‌گوید که تقریباً اکثریت این‌ها نیاز به بازسازی و حفاظت دارند که متاسفانه هیچ مرجع‌ی به وضعیت آنان توجه لازم ندارد.
فرهنگ‌یان و استادان دانش‌گاه می‌گویند: «اگر ساحات باستانی نابود شوند، این نابودی فاجعه‌ی فرهنگی و تاریخی است.»
این فرهنگ‌یان به‌طور نمونه از ساحات باستانی پری‌خم، قلعه‌ی کوف‌آب، قلعه شکی، قبر خواجه محراب، ایماد شاه (ایباد)، پیرغیش، خلیفه بهرام و ایشان خلیفه یاد کرده و گفته‌اند که باید به آنان توجه شود.
این‌ها نیز به این باور‌اند که اگر از آثار و ساحات باستانی استان بدخشان که شدیداً در معرض خطر نابودی قرار دارند، محافظت نشود، پس از چند مدت هیچ اثری از آن‌ها نخواهد ماند.
با این حال حشمت الله که در یکی از استانهای شمال افغانستان تاریخ تدریس میکند به خبرگزاری راسک گفت:« براساس گزارشهای که وجود دارد، طالبان به ساحات تاریخی توجه ندارند.»
وی که برخی از ساحات استان بدخشان را نیز مطالعه کردهاست، گفت: «من که مطالعه کردهام بله شماری از ساحات است که در نابودی قرار دارد و باید بازسازی و ترمیم گردد.»
این استاد تاریخ معتقد است که اگر ساحات و آبده باستانی یک استان و یک محل از بین برود، تمام فرهنگ، تاریخ و قدامت آن از بین میرود که بناً این مسوولیت حکومت است که توجه داشتهباشد.
استاد حشمتالله از بیتوجهی گروه طالبان برای تثبیت ساحات جدید، نگهداری از آبده‌های تثبیت شده و نیز بازسازی آنان انتقاد کرده، می‌گوید که اگر واقعاً آنان نابود شود، فاجعه‌ی تاریخی است.
از سوی مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ بدخشان نیز میپذیرند که برخی از ساحات و آثار تاریخی و باستانی این استان در معرض خطر قرار دارد که اگر توجه نشود، نابود خواهد شد.
این در حالیست که اکثریت استانهای شمال و شمال شرق کشور سرشار از آثار، آبدهها و ساحات تاریخی و باستانی است اما متاسفانه براساس گزارش‌ها وضعیت چندانی خوبی ندارند.
