نویسنده: سینا راشدی
افغانستان براساس قطعنامهی شماره ۸ سازمان بینالملل با ۱۰ رای موافق و یک رای غایب در تاریخ ۱۹ نوامبر ۱۹۴۶ عضویت این سازمان را کسب کرد. سازمان ملل از زمان تاسیس تا پایان ۲۰۲۰، ۵۰ قطعنامه در قالب فصل ششم و هفتم منشور در خصوص وضعیت افغانستان صادر کرده است. پیام اصلی قطعنامهها، دموکراتیزهکردن دولت و کاهش تنشهای داخلی و خارجی افغانستان بودند. در برخی موارد، موثر و گاهی هم بدون نتیجه تمام شدند. سازمان ملل در زمینهی تسریع اقتدارزادیی و دموکراتیکسازی افغانستان از مجراهای حقوقی، دیپلماتیک و نهادسازی استفاده میکرد. از عضویت افغانستان در این سازمان، ۷۷ سال میگذرد. هنوز هم در این کشور انواع چالشها بیداد میکند. عبدالرحمان پژواک از افغانستان، پنج نشست عمومی و نشستهای ویژهای این سازمان را رهبری کرده است. چندین نمایندهی دایمی دیگر در این کانون، حضور داشتند اما هیچیک موفق به تامین ثبات همشگی نشدند. در این مدت، افغانستان فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرد. نصیراحمد فایق سرپرست کنونی نمایندگی دایمی در این سازمان میگوید: «افغانستان در سالهایکه صلح و ثبات را تجربه میکرد، نقش و حضور فعال در این سازمان داشتهاست.»
هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۹ سپتامبر آغاز شده و تا ۲۶ سپتامبر ادامه خواهد داشت. رهبران دولتها پیرامون مسایل مختلف چون تغییر اقیلم و توسعهی پایدار جهانی گفتوگو میکنند. این نشست همهساله برگزار میگردد. برگزاری جلسات عمومی و کمیتهها، سرخط خبرهای جهان و مایهی امید برای برخی کشورهاست. حضور کشورها به دلیل همراهی با جامعهی جهانی و ارتقای جایگاه آنان در سطح بینالمللی، الزامیست. افغانستان به عنوان بخشی از این خانواده، سهسال است که در غیبت به سر میبرد. جای این کشور در سهسال پسین خالیست. با فروپاشی دولت اشرف غنی، بحران انسانی در این کشور حاکم شد. تمام سطوح به نحوی آسیب دیدند. از اینکه شبهنظام طالبان مشروعیت داخلی ندارد، افغانستان اعتبار خودش را در نظام بینالملل از دست داده است. این مساله، عمدهترین دلیل انزوای افغانستان پس از ظهور مجدد طالبان خوانده میشود. در این سهسال، به نمایندگی از افغانستان کسی سخنرانی نکرد. با آنکه نصیراحمد فایق کاردار افغانستان در این سازمان است، طالبان شهیل شاهین را به این کرسی معرفی کردند. اعضای این سازمان، عضویت نماینده طالبان را در این سمت نپذیرفتند. در نشست امسال، باتوجه به وضعیت حاکم در افغانستان، فایق و شاهین اجازه سخنرانی را ندارند.
رهبران از کشورهای مختلف در هفتادوهشتمین نشست امسال سخنرانی کردند. آنان بابت تداوم حضور طالبان در قدرت نگران اند. از موقفهای سران کشورها برداشت میشود که تمایل تعامل با طالبان را ندارند. کشورهای دور و نزدیک به این باوراند که افغانستان تحت مدیریت طالبان، تهدید جدی برای جهان پنداشته میشود. انورالحق کاکر نخستوزیر پاکستان از تهدید تروریسم در خاک افغانستان نگران است. آنتونیو گوترش دبیر کل ملل متحد مدعی است که طالبان بهطور سازمانیافته، حقوق زنان و دختران افغانستان را نقض کردند. شیخ تمیم بن حمد آلقانی امیر قطر که جزو لابیهای طالبان محسوب میشود، از طالبان خواسته تا «اشتباهات گذشته» را تکرار نکنند. ملانی جولی وزیر خارجه کانادا در نشستی «همبستگی جهانی با زنان و دختران افغانستانی» که در مقر سازمان ملل برگزار شد، گفت که اقدامات طالبان برای حذف زنان و دختران از زندگی عمومی ویرانگر است.
در همین حال فیصل بن فرحان آل سعود وزیر خارجه عربستان سعودی تاکید کرده است که افغانستان نباید پناهگاه امن تروریستها باشد. حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران بحران افغانستان را زمینهساز گسترش تروریسم در منطقه میداند. رجب طیب اردوغان رییسجمهور ترکیه بر تشکیل حکومت فراگیر تاکید میکند. امام علی رحمان رییسجمهور تاجیکستان از افزایش قاچاق مواد مخدر در افغانستان نگران است. موضعگیری نمایندگان اعضای سازمان ملل نشان میدهد که شبهرژیم طالبان با جهان فاصله طولانی دارد. این فاصله زمینهی شکاف میان افغانستان و جهان را بیشتر مساعد خواهد ساخت.
طالبان عامل اصلی عدم تمایل جهان به افغانستان به شمار میروند. تمامیتخواهیهای این گروه، افغانستان را به انزوای بینالمللی مواجه ساخته است. افغانستان قبل از طالبان، نقش کلیدی در اجلاس سازمانهای بینالملل بازی میکرد. مسایل امنیتی و هستهسازی گروههای تروریستی، نقض حقوق بشری و رقیبزدایی، عدم موافقت به ایجاد ساختار همهشمول و افزایش فقر اقتصادی جزو تبعات حضور طالبان در قدرت است. تداوم حضور طالبان در قدرت سیاسی منجر به سقوط افغانستان از متن با حاشیه شد. انزوای این کشور پیآمدهای جدی در قبال دارد. بدون تعامل با جهان و شرایط حقوق بشری، شهروندان افغانستان با بحرانهای بشری بیشتر مواجه خواهند شد.