نویسنده: یعقوب یسنا
صفحههای ابتدایی پایاننامه شامل این صفحهها میشوند: صفحهی روی جلد، صفحهی یاد نام خداوند، صفحهی چکیده و خلاصهی تحقیق، صفحهی تشکر و سپاسگزاری، صفحهی پیشکش و اهدا و صفحهی فهرست مطالب.
این صفحهها هر کدام دارای ویژگیهای مخصوص استکه رعایت این ویژگیها الزامی است.
صفحهی روی جلد
صفحهی روی جلد یا صفحهی عنوان نخستین صفحهای استکه بعد از پوش میآید. صفحهی عنوان دارای این اطلاعات میباشد: در بالا وسط صفحه آرم دانشگاه گذاشته میشود؛ زیر آرم به ترتیب نام دانشگاه، نام دانشکده و نام دیپارتمنت ذکر میشود؛ عنوان پایاننامه در وسط صفحه نوشته میشود؛ با فاصله مشخص به سمت راست، نام و مشخصات استاد رهنما نوشته میشود، سپس نام دانشجو؛ و سال تهیهِ پایاننامه به عدد در سمت چپ آورده میشود.
ذکر چند نکته: عنوان باید دریچهای باشد که بیننده را بتواند به موضوع و محتوای تحقیق رهنمون شود.
بنابراین در تهیهِ عنوان باید تامل و دقت کرد که عنوان دربرگیرندهی محتوا و موضوع پایاننامه باشد، برای خواننده انتظاراتی فراتر یا کمتر از آنچه واقعی است و در پایاننامه وجود دارد، ایجاد نکند. در عنوان بهتر است از واژهها و اصطلاحهای دقیق استفاده شود، ایجاد وزن و آهنگ برای عنوان درنظرگرفته شود، روان و بلیغ باشد، بهتر است پرسشی نباشد، فشرده و مختصر باشد، و هدفهای تحقیق را به روشنی نشان بدهد.
استاد رهنما استادی استکه به دانشجو در شیوهی تحقیق کمک و همکاری میکند. تعیین استاد رهنما از دو طریق صورت میگیرد: بعضی از دانشکدهها انتخاب استاد رهنما را به دلخواه دانشجو میگذارد و در بعضی از دانشکدهها تعیین استاد رهنما و تعیین موضوع تحقیق از طرف دانشکده صورت میگیرد.
بهتر است انتخاب استاد رهنما به دلخواه دانشجو باشد، بعد از انتخاب استاد رهنما به دلخواه دانشجو، دانشجو با مشوره و همکاری استاد رهنما و علاقه و انگیزهی خود نسبت به موضوعی، عنوان و موضوع پایاننامه را مشخص کند. این شیوه بهتر است، برای اینکه به انگیزه و علاقهی دانشجو احترام گزارده میشود. در تحقیق علاقه و اطلاعات فرد مهم است، زیرا فرد بنابر اطلاعاتیکه در بارهی موضوعی دارد، میتواند بهتر تحقیق کند.
صفحهی یاد نام خداوند
این صفحه بعد از صفحهی عنوان قرار دارد. در بالا وسط صفحه، یاد نام خداوند به این صورتها «بنام خداوند»، «بنام خداوند جان و خرد» یا «بسم الله الرحمان الرحیم» ذکر میشود. درست آنجا که صفحه نیم میشود، وسط صفحه، عنوان پایاننامه و در پایان، سمت راست، نام دانشجو میآید.
صفحهی چکیده و خلاصهی تحقیق
صفحهی چکیده یا خلاصهی تحقیق پس از صفحهی یاد نام خداوند میآید. اما چکیده و خلاصهی تحقیق پس از تکمیل تحقیق پایاننامه نوشته میشود، زیرا چکیده و خلاصهی تحقیق عصاره یا نتیجهای بسیار فشردهی تحقیق استکه محقق بعد از تکمیل تحقیق میتواند به دریافتها و نتایج تحقیق پی ببرد و خلاصهی آن را بنویسد.
ویژگیهای چکیده تحقیق: مساله، روش، یافتهها و نتایج فهرست میشود و به صورت جملههای گزارشی نوشته میشود. هر کدام این مطالب نباید بیش از دو یا سه جمله باشد. بهتر است با تعریف مساله و فرضیه تحقیق آغاز شود و پس از ذکر روش، گزارشی از دستآورد و استنباط تحقیق بیاید.
صفحهی تشکر و سپاسگزاری
صفحهی تشکر و سپاسگزاری پس از صفحهی چکیده میآید. دانشجو در این صفحه از کسانیکه به او در جریان تحصیل و ارایهی تحقیق کمک و یاری رساندهاند، بهویژه از استاد رهنما و استادانش سپاسگزاری و قدردانی میکند. بهتر است شیوهی بیان و ساختار جملههای سپاسگزاری و قدردانی خلاقانه و ابتکاری باشد نه تکراری و کلیشهای.
صفحهی پیشکش و اهدا
این صفحه بعد از صفحهی سپاسگزاری میآید. هر پایاننامه، حاصلِ تلاشِ پیگیرِ دانشجو استکه از جملهی ارجمندترین دستآورد دوران تحصیل دانشجو به شمار میرود. بنابراین دانشجو این دستآورد را به عزیزترین نزدیکان و دوستان خود پیشکش و اهدا میکند. با این پیشکش، ارادت و احترام خود را نسبت به دوستان و نزدیکانش بیان میکند. بهتر است شیوهی بیان جملههای پیشکش و اهدا هنری و ادبی باشد.
فهرست مطالب و چگونگی تهیهِ آن
فهرست مطالب میتواند شامل چند صفحه باشد که خواننده را با چارچوب کلی و عنوانهای کلی پایاننامه آشنا میسازد. هر فهرست، برداشت کلیای در بارهی آنچه در پایاننامه آمده است، ارایه میکند. باید به گونهای تنظیم شود که خواننده به آسانی بتواند عنوان مورد نظرش را در پایاننامه پیدا کند. در فهرست مطالب، عنوان فصلها و عنوانهای اصلی با حروف و عداد بزرگ، عنوانهای فرعی با حروف و عداد کوچکتر نشان داده میشود.