خبرگزاری راسک: در ۲۹ ماه پس از تسلط دوبارهی گروه طالبان بر افغانستان، ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر این گروه شبهنظامی، نه در ملاء عام عکس گرفته و نه یک سخنرانی ویدیویی زنده انجام دادهاست و در عوض، او از طریق بیانیههای رسانهای مکتوب یا پیامهای صوتی گاه به گاه ارتباط برقرار میکند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در مصاحبهای به نیکی گفت که جهان فقط از روی یک عکس که سالها پیش و خیلی قبل از اینکه او به رهبری منصوب شود که برای شناسنامهی افغانیاش گرفته شدهاست، میداند که او چه شکلی است.
مجاهد گفت که رهبر او بارها در بسیاری از مکانها در ملاءعام ظاهر شدهاست، اما از گرفتن عکس یا فیلمبرداری اجتناب میکند. مجاهد گفت: «او مانند بسیاری از علمای دینی دیگر معتقد است که گرفتن عکس یا فیلم در اسلام حرام است و به همین دلیل است که او این کار را نمیکند.» براساس خبرنامهی طالبان، آخرین گزارش عمومی هبتالله اشاره میکند که وی در نشست کابینه در۲۰ تا ۲۱ نوامبر در شهر قندهار حضور داشتهاست.
اما برخی از مخالفان طالبان در داخل و خارج از کشور میگویند که هبتالله مرده است و یک قاتل به نام او به گشتوگذار میپردازد. میرویس افغان، یک تحلیلگر افغانستان مستقر در لندن، میگوید، از زمانیکه طالبان کنترل را دوباره به دست گرفتند، بسیاری از مردم مشکوک بودند که این رهبر دیگر زنده نیست. افغان گفت: «من از سال ۲۰۱۸ این دیدگاه را داشتهام که ملا هبتالله واقعی کشته شد و افراد تکراری جایگزین او شدند.»
در پروفایلی که در سال ۲۰۱۶ توسط طالبان با رسانهها به اشتراک گذاشته شد، آمدهاست که هبتالله در ۱۸ اکتوبر ۱۹۶۷ در شهرستان پنجوایی قندهار به دنیا آمد. حتی قبل از اینکه در آن سال به مقام رهبری منصوب شود، او پیش از این به دلیل مشارکت در صدور فتوا علیه ایالات متحده و حامیان آن، شهرت داشت.
به گفتهی منابع، هبتالله بیش از دو دهه از زندگی خود را در پاکستان ابتدا به عنوان پناهنده و سپس به عنوان یک روحانی مذهبی و معلم در یک حوزهی علمیه زندگی کرد. مردم میگویند او در کوچلک، شهری در نزدیکی کویته، در ایالت بلوچستان پاکستان زندگی میکرد. میرویس افغان مدعی است که او در انفجاری در سال ۲۰۱۸ در آنجا کشته شده است و طالبان این را «تبلیغات» مینامند.
افغان به نیکی گفت: «صدای مرد فعلیکه از او به عنوان ملا هبتالله یاد میکنند، به طور قابل توجهی با صدای هبتالله اصلی متفاوت است. طالبان پس از مرگ ملا عمر، رهبر پیشین خود در سال ۲۰۱۳، بیش از دو سال به تعویق افتاد.
اما سامی یوسفزی، یکی دیگر از تحلیلگران افغانستان، میگوید که صدای او تغییری نکردهاست و در مورد وجود او بحثی وجود ندارد.» سامی به نیکی گفت: «او زنده است و مردم هر روز با او ملاقات میکنند.»
سامی افزود که رهبران طالبان، وزرا و شهروندان افغانستان در دو سال گذشته با این رهبر دیدار کردهاند. ذبیحالله مجاهد گفت که رهبر او در خانه اجارهای یک طبقهی محقر در قندهار زندگی میکند.
یکی از علمای دینی به نیکی گفت: «چند ماه پیش در قندهار با او ملاقات کردم و نیروهای امنیتی او حتی قبل از جلسه عینک مرا به طور کامل بازرسی کردند.» سایر افرادی که میگویند هبتاالله را ملاقات کردهاند، میگویند که او صندلی یا میز در دفتر خود ندارد و ترجیح میدهد، روی زمین بنشیند.
«امیرالمومنین» از ساعت ۸ صبح کار خود را در دفتر شروع میکند و بارها تا ساعت ۱۱ شب و حتی گاهی تا ساعت ۲ صبح روز بعد از دفتر خارج نمیشود. مجاهد سخنگوی طالبان گفت: «فعالیتهای اصلی روزانهی او نظارت بر گزارشهای وزارتخانههای مختلف طالبان و ملاقات با مقامات یا افراد دیگر است. آخوندزاده از تماشای تلویزیون خودداری میکند اما به رادیو گوش میدهد در حالیکه تیمهایش تلویزیون، روزنامهها و رسانههای اجتماعی را زیر نظر دارند تا او را در جریان آخرین تحولات قرار دهند.»
مجاهد گفت: «رهبر آرزو دارد که زندگی مشابه درویش داشته باشد، به این باور که در قندهار در مقایسه با کابل راحتتر میتواند به این امر دست یابد و افزود که علاوه بر محلهای تعیین شده برای رییس دولت در کابل، او بازهم ترجیح میدهد در قندهار زندگی و کار کند.»
هبتالله علناً با هیچ رییس دولتی یا هیات بلندپایهی هیچ کشوری ملاقات نکرده است. در ماه می ۲۰۲۳، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخستوزیر قطر از قندهار بازدید کرد و بسیاری از رسانهها گزارش دادند که وی با هبتالله گفتوگو کردهاست، اما سخنگوی طالبان گفت که او نمیتواند، ملاقاتی را تایید کند.
یکی از منابع به نیکی گفت: «حداقل دوجین فدایی (بمبگذار انتحاری) در حضور «امیرالمومنین» هستند و هر لحظه آمادهاند هر گونه فداکاری لازم را برای امنیت جناب عالی انجام دهند.
از زمان تصرف افغانستان، طالبان زنان را از کار در بخش دولتی و تحصیل منع کرده و بسیاری از فعالان حقوق میگویند ملا هبتالله «ضد زن» است. رهبران طالبان در کابل به نیکی آسیا گفتهاند که ممنوعیت تحصیل و کار زنان تنها تصمیم رهبر است و بیش از ۹۰ درصد از مقامهای طالبان آن را تایید نمیکنند.
حسینه جلال، یک فعال افغانستانی در تبعید، به نیکی گفت: «او باید درک کند که بدون حمایت از حقوق زنان و فراگیری در حکومت، جامعهی جهانی طالبان را به رسمیت نمیشناسد یا از آنها حمایت نمیکند. «اگر ممنوعیت کار زنان ادامه یابد، تاثیر منفی بیشتری بر اقتصاد خواهد گذاشت و به کاهش رشد اقتصادی و افزایش فقر و مشکلات مالی، بهویژه برای زنان سرپرست خانوار کمک میکند.
سخنگوی طالبان یک بار به نقل از «امیرالمومنین» در ایکس گفت که او مراقب زنان افغانستانی است. مجدید به نقل از هبتالله به زبان پشتو میگوید: «اگر ما ثروت داشتیم، من به تک تک مادران افغانستان حقوق میدادم، زیرا آنها در خانههای خود کارهای بزرگی انجام میدهند.»