خبرگزاری راسک: از زمانی که گروه طالبان در سال ۲۰۲۱، دوباره قدرت را در افغانستان به‌دست گرفتند، بیش از ۸۰ فرمان برای محدود کردن نقش‌های عمومی و خصوصی زنان صادر کرده‌است و تا سال ۲۰۲۳، این محدودیت‌ها شدیدتر شده و زندگی زنان را به‌طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار داده‌است.
اقدام‌های محدودکننده‌ی گروه طالبان در برابر زنان را می‌توان در چهار حوزه دسته‌بندی کرد؛ محرومیت زنان از حضور در عرصه‌های سیاسی، محدودیت در مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی، ممنوعیت ادامه‌ی تحصیل و محدودیت زنان از شرکت در فعالیت‌های اقتصادی.
اگرچه گروه طالبان قبلا اعلام کرده بود که در چارچوب شریعت اسلامی، زنان و دختران از حق کار و تحصیل برخوردار خواهند شد، اما بیش از دو سال است که هیچ تصمیمی از سوی اداره‌ی گروه طالبان برای احترام به حقوق زنان اتخاذ نشده‌است.
گروه طالبان کم‌تر از یک ماه پس از تسلط بر افغانستان، دانش‌جویان دانش‌گاه‌های خصوصی در افغانستان را در معرض تفکیک جنسیتی قرار دادند. در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱، وزارت تحصیلات عالی طالبان اقدام مشابهی را برای دانش‌گاه‌های دولتی اعلام کرد. این روند تا حذف کامل دختران از عرصه تحصیلات دانش‌گاهی ادامه داشت و تا امروز ادامه دارد.
به گفته‌ی کارشناسان، نظام تحصیلات عالی در افغانستان تحت حاکمیت گروه طالبان با فروپاشی قطعی مواجه شده است، به‌طوری که ۳۰ درصد استادان دانش‌گاه‌ها افغانستان را ترک کرده‌اند. سکتور معارف در افغانستان نیز از زمان روی‌کار آمدن گروه طالبان در آستانه‌ی سقوط بوده است. این دو مورد و موارد متعدد دیگر به نگرانی‌ها در مورد ترویج یک طرز فکر مبتنی بر آپارتاید جنسی کمک کرده‌است.
خانم نجیبه ایوبی، فعال حقوق زنان، گفت: «هیچ جامعه‌ای بدون حضور زنان تحصیل کرده و آگاه، شاهد پیشرفت و توسعه نیست. آن‌چه امروز بر زنان افغانستان تحمیل می‌شود، ظلم بزرگی است که می‌تواند چندین نسل را تحت تاثیر قرار دهد و برای همیشه بر دوش حاکمان کنونی سنگینی خواهد کرد».
زنان و دختران نیز در فعالیت‌های رسانه‌ای به همین سرنوشت دچار شده‌اند. یافته‌های خام پرس نشان می‌دهد که محدودیت‌های اعمال‌شده علیه آزادی بیان و مشارکت زنان در رسانه‌ها، این حوزه را با تبعیض آلوده کرده‌است و زنان روزنامه‌نگار را به بی‌کاری یا ترک کشور ترجیح می‌دهد.
ممنوعیت پخش صدای زنان در برخی ولایات، خودداری مقام‌های گروه طالبان از مصاحبه با خبرنگاران زن، تحمیل پوشش اجباری و پوشاندن اجباری چهره مجریان زن از بارزترین مواردی است که فعالیت زنان را به شدت محدود کرده‌است.
یافته‌های نهادهای حامی روزنامه‌نگاران، از جمله سازمان‌هایی که از رسانه‌های آزاد در افغانستان حمایت می‌کنند، نشان می‌دهد که پس از روی کار آمدن گروه طالبان، حضور زنان در رسانه‌های افغانستان بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته‌است.
در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۲، گروه طالبان تمامی کارمندان زن در سازمان‌های غیردولتی ملی و بین‌المللی را ممنوع کرد. وزارت اقتصاد طالبان از این سازمان‌ها خواسته است تا کارمندان زن را تا اطلاع ثانوی تعلیق کنند.
موسسه‌ی جرج تاون برای زنان، صلح و امنیت در سال ۲۰۲۳، اعلام کرد که افغانستان در بین ۱۷۷ کشور در شاخص جهانی وضعیت زنان در آن سال بدترین کشور برای زنان شناخته شده‌است.
یافته‌های خاما پرس نشان می‌دهد که محدودیت‌های اعمال‌شده در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، به‌شدت توسط نیروهای اجرایی گروه طالبان در سال ۲۰۲۳، اعمال شده‌است. اجرای بیش از ۸۰ دستور محدودکننده در سال جاری باعث شده است تا زنان سال ۲۰۲۳، را تجربه‌ای از محدودیت‌های غیرانسانی توصیف کنند.
این یافته‌ها براساس گزارش‌های قبلی خاما پرس نیز نشان می‌دهد که علاوه بر ده‌ها مورد محرومیت و نهی علیه زنان، محدودیت‌های بیش‌تری نیز اعمال شده‌است.
ممنوعیت فعالیت زنان در سالن‌های زیبایی از جمله محدودیت‌های اعمال شده در تابستان ۲۰۲۳ است؛ دستوری که اشتغال حدود ۶۰۰۰۰ آرایش‌گر زن را از بین برد.
رعنا سعیدی یکی از آرایش‌گران در گفت‌وگو با خبرنگار خاما پرس گفت: «بعد از ممنوعیت تحصیل برای بهبود وضعیتم سعی کردم در سالن زیبایی کار کنم، اما بعد از ممنوعیت فعالیت سالن‌های زیبایی نیز از انجام این کار منع شدم. الان در وضعیت بد اقتصادی هستم.»
سال ۲۰۲۳، نیز با سرکوب اعتراضات خیابانی همراه بود و چندین فعال حقوق زنان در این سال دست‌گیر شدند. ژولیا پارسی، پریسا آزاده، ندا پروانی، بهاره کریمی و منیژه صدیقی از جمله معترضانی هستند که بیش از سه ماه توسط گروه طالبان بازداشت و در اوایل ماه دسامبر آزاد شدند.
از آغاز تا پایان سال ۲۰۲۳، شورای امنیت سازمان ملل حداقل سه جلسه در مورد زنان افغانستان برگزار کرده است؛ اما برگزاری این جلسات
نجیبه ایوبی، فعال حقوق زنان به خاما پرس گفت: «متاسفانه زنان افغانستان از ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ تا امروز از تمام حقوق فردی و جمعی خود محروم هستند و وضعیت زنان هر روز بدتر می‌شود و احکام محدود کننده‌ی آن‌ها در حال افزایش هستند. بی‌کاری و فقر بیداد می‌کند. زنان و دخترانی که آرزوی تحصیلات عالی و پیشرفت را داشتند، اکنون در خانه‌های خود زندانی شده‌اند».
به گفته‌ی وی: «محرومیت دختران از تحصیل می‌تواند پیامدهای شوم کوتاه‌مدت و بلندمدتی داشته باشد و بر چالش‌های کنونی بی‌افزاید».
این درحالی است که در میان همه‌ی این محدودیت‌ها، میزان خودکشی، بیماری‌های روانی و ازدواج‌های اجباری و زیر سن در میان زنان و دختران در افغانستان به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
ثریا پایکان، فعال حقوق زنان، به خاما پرس گفت: «برای توسعه‌ی یک جامعه، دانش مدرن و مترقی ضروری است. ما نباید زمان و فرصت را برای رسیدن به این هدف از دست بدهیم».
گفتنی‌ست، این اظهارات درحالی مطرح می‌شود که رژیم گروه طالبان همواره تاکید می‌کند که رفتارش با زنان مطابق شریعت اسلام است.
