خبرگزاری راسک: در مجمع اخیر دوحه در ماه دسامبر، یک گفتمان انتقادی در رابطه با روی‌کرد گروه طالبان به آموزش در افغانستان به‌ویژه برای زنان و دختران آشکار شد. این هشدار وجود داشت که عادی سازی رژیم برای طالبان آسان نخواهد بود، حتا اگر آن‌ها ممنوعیت تحصیل متوسطه برای دختران یکی از عمومی‌ترین نقض حقوق بشر این گروه را لغو کنند، زیرا به رسمیت شناختن دیپلماتیک بین‌المللی یک فرآیند پیچیده بود، نه یک تمرین چک کردن جعبه.
با این حال، برخی این استدلال غیرمنطقی را مطرح کرده‌اند که اجازه دادن به دختران در مدرسه‌های دینی به عنوان جای‌گزینی برای آموزش رسمی در مکتب‌ها و دانش‌گاه‌ها کافی است تا گروه طالبان مقبولیت بین‌المللی را به‌دست آورند.
در افغانستان اصطلاح «مدرسه» به مدرسه‌های دینی اطلاق می‌شود. از نظر تاریخی، آن‌ها بر مطالعات دینی از جمله قرآن و شریعت اسلامی تمرکز دارند. از زمان بازگشت گروه طالبان مدرسه‌ها به‌شدت بر ترویج آموزش دینی متمرکز شده‌اند.
در اپریل ۲۰۲۲، نورالله منیر، رییس وزارت آموزش و پرورش گروه طالبان، اعلام کرد که قصد دارد تا ۱۰ مدرسه‌ی جدید را در هر شهرستان در سراسر کشور ایجاد کند و توضیح داد که علوم دینی باید از طریق جامعه‌ی افغانستان بیش‌تر آموزش داده شود و خواستار شد آموزگاران مدرسه‌ها «باور اسلامی» را در دانش‌آموزان خود پرورش دهند.
از زمان تسلط گروه طالبان بر افغانستان، ۱۵۰۰۰ مدرسه ایجاد شده و حداقل ۱۰۰۰۰۰ آموزگار در این مدرسه‌های دینی استخدام شده‌اند. بر اساس آمار ارایه شده از سوی معاون وزیر معارف گروه طالبان در سال ۲۰۲۳، تعداد دانش‌آموزانی که در مدرسه‌های سراسر کشور ثبت‌نام کرده‌اند، ۳۳۹۹۵۰ نفر شامل ۹۵۶۶۲ دختر می‌شوند.
در حال حاضر، گروه طالبان در حال برنامه‌ریزی یک شبکه‌ی گسترده از مدرسه‌ها در سراسر ۳۴ استان کشور است. برخی گزارش می‌دهند که مدرسه‌ها «ابر» ویژه‌ای را طراحی می‌کنند که بر جهاد و دفاع از رژیم گروه طالبان تمرکز خواهد کرد.
رنگینه حمیدی، وزیر معارف افغانستان در حکومت پیشین، در ماه نوامبر در یک مجمع استانبول جنجال برانگیخت و گفت که جامعه‌ی جهانی باید با گروه طالبان تعامل بیش‌تری داشته باشد و در عین حال با محدودیت‌های آموزش و پرورش، به‌ویژه با استفاده از مدرسه‌ها به‌عنوان مسیر جای‌گزین سازگار شود.
رزا اوتونبایوا، فرستاده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل نیز به شورای امنیت سازمان ملل گفته که شواهد حکایتی بیش‌تری دریافت می‌کند که دختران می‌توانند در مدرسه‌ها که به عنوان مدرسه‌ها شناخته می‌شوند، تحصیل کنند.
سازمان ملل اکنون به دنبال تایید گزارش‌هایی است که نشان می‌دهد حاکمان گروه طالبان افغانستان به دختران در هر سنی اجازه می‌دهند در مدرسه‌های دینی اسلامی که به طور سنتی فقط پسر هستند، تحصیل کنند.
اندیشیدن به زنده بودن یک مدرسه به عنوان جای‌گزینی برای آموزش مدرن، فقط تعجب آور نیست، عمیقا نگران کننده است. اداره‌ی موسسات مدرن مستلزم یک چارچوب آموزشی معاصر است که مدارس نمی‌توانند آن را فراهم کنند. مدیریت بیمارستان، راه‌اندازی یک تجارت، آموزگار شدن، خلبانی هواپیما یا حتا رانندگی موتر با تحصیلات مدرسه به سادگی غیرممکن است. این روی‌کرد آموزشی از توانمندسازی دختران و زنان با مهارت‌های ضروری برای مشارکت فعال در اقتصاد کوتاهی می‌کند. در اصل، پیشرفت و رفاه را با خطر جدی مواجه می‌کند.
در یک نظرسنجی سازمان ملل از زنان از ۲۲ استان از ۳۴ استان افغانستان، زنان افغانستان می گویند که: «دست‌رسی به آموزش از آگست ۲۰۲۱ به عنوان اولویت اصلی باقی مانده‌است. اگر چه برای زندگی زنان و دختران حیاتی است، بهبود حقوق زنان و شرایط اقتصادی باعث شده است، ثانویه دیده شده است».
گفتنی‌ست، به خطر انداختن معارف مدرن به معنای به خطر انداختن آینده‌ی افغانستان و جامعه‌ی جهانی است. هر گفت‌وگو در مورد افغانستان مستلزم مجموعه‌ای از نظرات مختلف است.
