خبرگزاری راسک: چهل‌سال امامت جاسوس بریتانیایی (ملای لنگ) به عنوان خطیب و امام مسجدجامع پل‌خشتی در پایتخت و سی‌سال حضور گرم جاسوس جاپانی (ناکامورا) در ننگرهار نشان‌دهنده‌ی وابستگی سیاست‌گران کشور به دست‌گاه‌های استخبارات بیرونی و فقدان درک و شعور سیاسی مردم توام با احساسات بوده که آنان قادر به تشخیص این چنین جاسوسان نشده‌اند.
با این‌که نام جاپان پیرامون اوضاع افغانستان کم‌تر شنیده می‌شود، اما این‌کشور پس از سقوط حکومت دور نخست گروه طالبان، یکی از بازی‌گران اصلی در افغانستان بوده که از نظر کمک‌های مالی پس از آمریکا در جای‌گاه دوم قرار گرفته‌است.
پس از ایجاد حکومت جدید در افغانستان به رهبری حامدکرزی، جاپان پیش‌گام پیش‌برد برنامه‌ی دی‌دی‌آر (خلع سلاح) مخالفان گروه طالبان (جبهه‌ی شمال) بود که هدف آن ادغام مجاهدین سابق یا اعضای جبهه‌ی شمال افغانستان به حکومت نوین دانسته می‌شد. از نظر سیاسی جاپان نقش مهمی در برنامه‌ی انحلال گروه‌های نظامی که سال‌ها در مخالفت با نظام طالبانی در کشور مبارزه کرده بودند، داشته است.
دیپلماسی سیاسی این‌کشور در افغانستان به گونه‌ی پنهانی و به دور از انظار همگان به پیش برده می‌شود. از همین‌رو در قضایای مرتبط به افغانستان جاپان به‌عنوان بازی‌گر کم‌تر شناخته‌شده در میان مردم مطرح است. تیتسو ناکامورا شهروند این‌کشور که سی‌سال تمام ظاهرا در چهره‌ی یک امدادگر، مصروف ساخت پروژه‌های مردمی در استان ننگرهار بود و توانسته بود در میان مردم این مناطق به عنوان فرد خدمت‌گذار جای‌گاه پیدا نموده و مورد اعتماد قرار بگیرد.
این شهروند جاپانی که در بخش پزشکی تخصص داشت، در ظاهر مصروف انجام کارهای شاقه‌ی زراعتی بود که هیچ ارتباطی به رشته‌ی تخصصی او نداشته و با سی‌سال حضور در ننگرهار وظیفه‌ی اصلی جاسوسی برای کشورش را به عهده داشته و بخشی از اهداف سیاسی کشورش را در افغانستان به پیش می‌برد. ناکامورا در مورد چگونگی تامین مصارف هزینه‌های سنگین ساخت کانال‌های آب و زمین‌های زراعتی چیزی نگفته و در سی‌سال فعالیت او، هیچ بازرسی از سوی ادارات امنیتی کشور نیز انجام نشده بود.
هرچند منافع توکیو در افغانستان در زمان حکومت جمهوریت خیلی مورد محاسبه‌ی بازی‌گران داخلی نبوده و از همین‌رو به حضور جاسوسان این‌کشور هم‌چو ناکامورا توجه صورت نگرفت و کشور جاپان نیز برای حفظ منافع اقتصادی خود در منطقه روی‌کرد محتاطانه‌ای را از نظر واکنش و اظهارنظر در خصوص وضعیت افغانستان دنبال کرد. حضور گسترده‌ی جاسوسان خارجی که در نظام جمهوریت افغانستان چندین‌بار از سوی مقامات بلندپایه‌ی استخباراتی و رسانه‌ها مطرح شده بود، بخشی از بازی‌های استخباراتی منطقه و جهان بوده که هرکدام برای منافع کشور خود اوضاع را در افغانستان مدیریت می‌کردند.
بربنیاد یافته‌های این‌گزارش، در میان کشورهای منطقه و جهان، جاپان از طریق راه‌اندازی پروژه‌های مردمی مانند زراعت و ماین‌روبی بخشی از اوضاع افغانستان را توسط افراد وابسته به خویش زیر نظر داشته و افرادی را مانند ناکامورا برای این‌اهداف گماشته بود. حضور استخباراتی جاپان در کنار چین با وصف این‌که در حلقات سیاسی هم‌واره مورد انتقاد قرار داشت، اما مقامات حکومت بیست‌ساله‌ی افغانستان توجه‌ی چندانی به فعالیت‌های آهسته‌ی سیاسی این‌کشور نکردند.
به باور تحلیل‌گران، جاپان به عنوان کشوری دارای تجربه‌ی جنگ ویران‌گر و شکست‌خورده از سوی ارتش آمریکا، در افغانستان بازی دوپهلو را آغاز کرده بود که در یک پهلوی آن نزدیکی با آمریکا و در سوی دیگر گروه طالبان قرار داشتند. به باور آگاهان، مهم‌ترین دلیل ایجاد رابطه میان جاپان با گروه طالبان، فشار بر آمریکا و متحدان آن در افغانستان بود و از همین‌رو این‌کشور در حال حاضر با گروه طالبان ارتباط نزدیک دارد.
در تازه‌ترین مورد سفیر جاپان درکابل در دیدار با معاون رییس‌الورزای گروه طالبان گفت، «رابطه‌ی عادی با امارت اسلامی به نفع افغانستان و جهان است و جاپان آماده‌ی هم‌کاری در این زمینه است.» اخیرا یک روزنامه‌ی جاپانی گزارش داده که قرار است نوریو اُوا، یک مهندس بازنشسته‌ی جاپانی، فعالیت‌های بشردوستانه‌ی تیتسو ناکامورا را در افغانستان ادامه دهد. براساس گزارش‌ها این مهندس جاپانی پیش از این نیز با ناکامورا در تطبیق پروژه‌های بازسازی هم‌کاری داشته است.
ناکامورا در سال ۲۰۰۳ موفق به کسب جایزه‌ی «رامون ماگسای سای» در بخش صلح و درک بین‌المللی شده بود که بسیاری این جایزه را «جایزه‌ی نوبل آسیا» می‌دانند و او به خاطر سال‌ها تلاش جهت ارایه‌ی خدمات غذایی و دارویی به پناه‌جویان افغانستانی در پاکستان شناخته شده بود. به بارو کارشناسان سیاسی، بستر آرام حضور جاسوسان خارجی در افغانستان که ارتباط نزدیک با شبکه‌های استخباراتی منطقه و جهان داشته‌اند، از داخل ارگ ریاست جمهوری شروع و تا پایین‌ترین سطح جامعه زمینه‌ی فعالیت ضد دولتی را فراهم ساخته بود.
باری مارشال عبدالرشید دوستم که در آن زمان سمت معاونیت اول ریاست جمهوری را به عهده داشت با انتقاد تند از حضور جاسوسان «آی‌اس‌آی» و سایر سازمان‌های خارجی در کشور گفته بود: «چرا جاسوسان را بازداشت نمی‌کنید؟» در پی انتقادهای گسترده از فعالیت جاسوسان خارجی در آخرین اقدام، دولت اشرف‌غنی ده تن از اتباع چینی را به جرم جاسوسی در شهرکابل بازداشت کرد که از نزد این افراد سلاح، مهمات و مواد انفجاری نیز به دست آمده بود.
براساس اطلاعات منتشرشده در مورد جاسوسان بازداشت شده، آنان با میانجی‌گری سازمان اطلاعاتی «آی‌اس‌آی» پاکستان با شبکه‌ی حقانی مرتبط با گروه طالبان، رابطه برقرار کرده بودند و برای این شبکه بمب‌های خطرناک تهیه می‌کردند.
