خبرگزاری راسک: درسهای بیشماری وجود دارد که میتوانیم و باید از شکستهای مداخلهی غرب در افغانستان در ۲۵ سال گذشته بیاموزیم.
یکی از آشکارترین درکها باید بیمعنی بودن تحریمهای اقتصادی باشد. تحریمهای اقتصادی اغلب بهعنوان یک جایگزین غیرخشونتآمیز و دیپلماتیک یا مکمل درگیریهای مسلحانه معرفی میشوند، مفهومی که ثابت شده، کشندهاست.
انتقاد و محکومیت فراوانی نسبت به رفتار محدودکنندهی گروه طالبان با زنان وجود داشتهاست. در مورد اثرات مرگباری که ترکیب درگیریهای مسلحانه و تحریمهای اقتصادی همچنان بر زنان افغانستان دارد، بسیار کمتر نوشته شدهاست.
برخلاف نحوهی نمایش تحریمها، آنها از زندگی غیرنظامیان محافظت نمیکنند و جنسیت نقش تعیین کنندهای را در زندگی افرادی که بهشدت تحت تاثیر قرار میگیرد، بازی میکند.
شورای امنیت سازمان مللمتحد برای اولین بار در سال ۱۹۹۹، در واکنش به بمباران سفارتخانههای آمریکا در دارالسلام و نایروبی توسط القاعده، تحریمهایی را علیه گروه طالبان اعمال کرد.
طبق این تحریمهای سازمان ملل، شرکت هواپیمایی آریانا افغان موظف شد همه پروازهای بینالمللی را متوقف کند. خطوط هوایی دولتی افغانستان روش اصلی حملونقل برای رساندن کمکهای بشردوستانه و تجهیزات پزشکی به کشور بوده است. داراییهای مالی بانک ملی افغانستان مسدود شد و پول نقد برای شهروندان این کشور غیرقابل دسترس شد.
بدتر از آن، تحریمهای سازمان مللمتحد در سال ۱۹۹۹، با خشکسالی شدید در افغانستان مصادف شد. نرخ ناامنی غذایی زمانی افزایش یافت که تحریمها خط عرضهی مواد غذایی سازمانهای غیردولتی را قطع کرد و بحران انسانی تمام عیار بدتر شد.
زنان بهویژه در میان اثرات مرکب خشکسالی تاریخی، کمبود شدید پول نقد و مواد غذایی و قوانین اقتدارگرایانهی تحمیل شده توسط گروه طالبان که کسب دستمزد در خارج از خانه را برای آنها دشوار میکرد، آسیبپذیر بودند.
دوسال پس از اجرای تحریمهای سازمان مللمتحد و کمتر از یک ماه پس از حملات القاعده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، ارتش آمریکا با حمایت چندجانبه به افغانستان حمله کرد.
موسسهی واتسون در دانشگاه براون تخمین میزند که از سال ۲۰۰۱، تاکنون ۴۶۳۱۹ غیرنظامی افغانستان کشته شدهاند، این تعداد فقط به شمار میرود که در نتیجهی مستقیم درگیریهای مسلحانه کشته شدهاند. این احتمالا دستکم گرفته شدهاست و مطمینا شامل کسانی نمیشود که در نتیجهی تحریمهای اعمال شده همزمان با خشکسالی، قحطی و جنگ کشته شدهاند.
در اطراف تهاجم ایالات متحده به افغانستان، لفاظیهای فراگیری وجود داشت که دخالت غرب، تهاجم ایالات متحده و اجرای تحریمهای اقتصادی را به عنوان ابزاری برای پایان دادن به رفتار وحشیانهی گروه طالبان با زنان در نظر میگرفت. اما از بسیاری جهات، دخالت غرب هم از طریق تحریمها و هم از طریق درگیریهای مسلحانه برای هدف آن که حمایت از زنان بود، نتیجه معکوس داشت.
ایالات متحده در سال ۲۰۲۱، بهطور رسمی به حضور نظامی خود در افغانستان پایان داد. تاریخ دوباره تکرار شد و واضح بود که ما چیزی یاد نگرفتیم.
تحریمهای اقتصادی برای هدف قرار دادن گروه طالبان اعمال شد. به عنوان بخشی از ادامهی دخالت ایالات متحده در افغانستان، از طریق تحریمهای اقتصادی علیه گروه طالبان واشنگتن تقریبا ۹.۵ میلیارد دالر از داراییهای بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرد.
باز هم، این به کمبود شدید پول نقد در دسترس منجر شد و در بسیاری از موارد خرید غذا، هزینهی مراقبتهای پزشکی و خرید سایر مایحتاج را برای خانوادهها غیرممکن کرد.
کمککنندگان خارجی و سازمانهای کمککننده تا حدی به دلیل محدودیتهای اعمالشده توسط گروه طالبان و دور جدید تحریمها از کشور خارج شدند.
بخش عظیمی از جمعیت در کمال ناباوری رها شدند. وضعیت بهویژه برای زنان باردار یا اخیرا باردار و نیازمند مراقبتهای بهداشتی زنان و زایمان وخیم بود.
نگرانی فزایندهای در میان کارشناسان وجود دارد که نرخ مرگومیر مادران بهدلیل کاهش کمکهای خارجی، کمبود کارکنان مراقبتهای بهداشتی و فقر شدید که همگی با جدیدترین دور تحریمها علیه گروه طالبان تشدید شدهاند، به سمت سطوح بالای تاریخی و نگرانکنندهی خود عقبنشینی کند.
نرخ مرگومیر مادران با هجوم کمکهای بینالمللی پس از لغو برخی تحریمها در دوران اشغال آمریکا، بهطور قابل توجهی بهبود یافته بود.
در رژیم تحریمهای جدید و رهبری مجدد گروه طالبان، تخمین زده میشود که هر دو ساعت یک زن در افغانستان جان خود را از دست میدهد.
ماهها پس از خروج آخرین نظامی ایالات متحده از افغانستان، تقریبا ۱۰۰ درصد خانوادههای تحت رهبری زنان از امنیت غذایی برخوردار بودند.
این بار غذای کافی در کشور وجود دارد؛ اما باز هم پول نقد کافی برای خرید مردم وجود ندارد. خانوادههای بیشماری در فقر فرو رفتهاند.
این امر به ویژه در مورد زنانی صادق است که در پرداخت حقوقی که میتوانند خارج از خانه انجام دهند، محدودیت دارند. ایالات متحده ممکن است چکمهها را از روی زمین برداشته باشد، اما همچنان بر زندگی روزمرهی مردم ساکن در افغانستان تاثیر میگذارد.
تحریمهای اقتصادی میتواند یک سلاح مرگبار باشد. ناگفته نماند، آنها بهطور مداوم در رسیدن به اهداف خود شکست میخورند. از سال ۱۹۷۰، تحریمهای اقتصادی تنها در ۱۳ درصد موارد موثر تلقی شدهاست.
افغانستان قبلا تحت تاثیر جنگ پس از جنگ و اشغال پس از اشغال قرار گرفته است. تحریمها فقط بحران بشردوستانه وخیمتر را بدتر کرده و زندگی را برای زنان سختتر کردهاست.
ایالات متحده و سایر کشورها به جای درس گرفتن از گامهای اشتباه گذشته خود به اعمال تحریمها علیه کشورهایی با جمعیت بسیار آسیبپذیر در سراسر جهان ادامه میدهند.
گفتنیست، تحریمها در نهایت نمیتوانند منابع اقتصادی را از دسترس قدرتمندان دور نگه دارند؛ اما به بیحقوقترین و ناتوانترین افراد آسیب میرسانند.