خبرگزاری راسک: بندر چابهار به عنوان نقطه استراتژیک جدید در جغرافیای سیاسی و اقتصادی منطقه، هماکنون مرکز توجه هند، ایران و گروه طالبان قرار گرفته است.
این بندر میتواند مسیر جدیدی برای تجارت و تعاملات اقتصادی فراهم کند، اما در عین حال چالشهای داخلی و بینالمللی بسیاری نیز به همراه دارد.
بندر چابهار در جنوب شرقی ایران، همواره به عنوان یک نقطه کلیدی برای دسترسی هند به افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی بدون نیاز به عبور از پاکستان مطرح بوده است.
توسعه این بندر توسط هند و ایران، میتواند به تقویت تجارت منطقهای و ایجاد یک مسیر جایگزین برای تجارت به افغانستان و فراتر از آن کمک کند.
گروه طالبان که کنترل افغانستان را در دست دارد، نیز به دنبال استفاده از این بندر برای تقویت اقتصاد خود و کاهش وابستگی به مسیرهای تجاری تحت کنترل پاکستان است.
این همکاریهای سه جانبه، علاوه بر فرصتهای اقتصادی، چالشهای امنیتی و دیپلماتیک نیز به همراه دارد.
این بندر پیامدهای گوناگون را برای افغانستان دارد از جمله تقویت روابط تجاری که با توسعه بندر چابهار میتواند به تقویت روابط تجاری بین هند، ایران و افغانستان کمک کند و فرصتهای جدیدی برای سرمایهگذاری و تجارت فراهم آورد.
افزون برآن چالشهای امنیتی برخاسته از این بندر میتواند چشمگیر باشد چنانکه حضور گروه طالبان در افغانستان و استفاده از این بندر برای تجارت، نگرانیهای امنیتی را افزایش داده و نیاز به تدابیر امنیتی بیشتری دارد.
در کنار آن این بندر تنشهای دیپلماتیک را نیز درپی خواهد داشت؛ زیرا اعمال تحریمهای آمریکا در برابر ایران میتواند توسعه بندر چابهار را با چالشهای جدی روبهرو کند. چون همکاری گروه طالبان نیز میتواند واکنشهای منفی جهانی را به همراه داشته باشد.
رقابتهای منطقهی نیز سایهی بر توسعه این بندر خواهد داشت، چنانکه این بندر به عنوان یک عنصر راهبردی در رقابت با بندر گوادر در پاکستان که تحت مدیریت چینیها است، نقش دارد. این رقابت میتواند به تغییرات مهمی در جغرافیای سیاسی و اقتصادی منطقه منجر شود.
دیدگاههای متفاوت داخلی و خارجی نیز بر توسعه این بندر وجود دارد، که از این میان باورهای داخلی بر اینست که مقامات ایرانی و هندی از توسعه بندر چابهار به عنوان یک فرصت بزرگ برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری استقبال کردهاند.
و همچنان شماری از کارشناسان امنیتی در افغانستان، نگرانیهای امنیتی خود را از همکاری با گروه طالبان ابراز کرده میگویند که تقویت بندر چابهار و رشد اقتصادی گروه طالبان، حاکمیت این گروه را بر افغانستان دوامدار و ثابت خواهد ساخت.
دوام سلطهی این گروه در واقع، تهدیدی برای اقوام غیر افغان/پشتون از منظر نابودی فرهنگی، ادامه ستمتاریخی و دهها مورد دیگر که نشانههای آن به وضوح دیده میشود، خواهد بود.
اما باورهای کشورهای بیرونی به ویژه آمریکا و چین در این مورد قابل تامل است؛زیرا آمریکا و برخی کشورهای غربی نسبت به همکاری با ایران و گروه طالبان هشدار داده و بر لزوم رعایت تحریمهای بینالمللی تأکید کردهاند.
در همینحال چین به عنوان رقیب منطقهای، تلاشهای خود را برای تقویت بندر گوادر افزایش داده است تا در رقابت با چابهار باقی بماند.
توسعه بندر چابهار اگرچه با فرصتهای اقتصادی بسیاری همراه است، اما چالشهای امنیتی و دیپلماتیک متعددی نیز به همراه دارد که نیازمند برنامهریزی و همکاری دقیقتر بین کشورهای درگیر است.