خبرگزاری راسک: ره‌بر حزب وحدت ملی افغانستان گفته است‌که زمان شهید مزاری مسله‌ای فدرالیسم را در افغانستان مطرح کرد، اقوام دیگر افغانستان با این مسله مخالفت نشان دادند و اصلا قبولش نداشتند.
او در مصاحبه‌اش با خبرگزاری راسک گفت:«فدرالیسم یک نظام انسانی است» دفاع از فدرالیسم دفاع از انسانیت است، دفاع از عدالت بزرگ است، حتا در سایه‌ای فدرالیسم عدالت به‌وجه احسن تامین می‌شود و برادری و هم‌دیگر پذیری مستحکم‌تر.
محقق از نظام فدرالی دفاع کرده و آن را گزینه‌ی به‌تری «برای راه‌حل» در افغانستان خواند. او گفت، این نظام باروح مردم ما و کشور ما سازگاری دارد، من هیچ‌گونه ناهم‌خوانی بین افغانستان و نظام فدرالیستی نمی‌بینم. این نظام هم گزینه‌ی تازه است، هم راه حل خوب و هم نظام کارآمد.
او هم‌چنان افزود که بیش‌تر جامعه‌ی هزاره و شیعه طرف‌دار حکومت غیر مترکز در افغانستان هستند. در مورد نهایت این نظام گفت:« کشورهای فدرالی تجزیه نشدن، برعکس مستحکم تر شدن، افغانستان هم به‌تر خواهد شد؛ اما پشتون‌ها معتقد به این استند که فدرالیسم مقدمه‌ی برای تجزیه در افغانستان است، که یک دید اشتباه و سطحی است.»
مسله‌ای فدرالیسم در افغانستان بحث‌زا بوده است، بسیاری صلاح افغانستان را در غیرمتمرکزسازی نظام می‌بینند و بسیاری غیرمتمرکزسازی را مقدمه‌ی برای تجزیه می‌پندارند. آمر صاحب ، قهرمان ملی کشور، نیز طرف‌دار فدرالیزه شدن افغانستان بوده است، مارشال دوستم نیز گفته است‌که او به آمرصاحب گفت: فدرالیسم نظام خوبی برای افغانستان است.
به‌تازگی در ماهای پیش «جنبش فدرال‌خواهان افغانستان» ایجاد شد که در راه مبارزه برای آوردن نظام فدرالی در افغانستان حرکت می‌کنند(به‌گفته‌ای خودشان).
