نویسنده: ظریف یزدان‌پرست
امام ابوحنیفه، یکی از بزرگ‌ترین علمای فقه اسلامی و بنیانگذار مکتب فقهی حنفی، به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ اسلام شناخته می‌شود. او در اوایل قرن دوم هجری قمری در شهر کوفه، از یک خانواده تاجیک‌تبار خراسانی متولد شد. خاندان او از نوادگان پارسی‌گویان خراسان(تاجیک) بودند که از نقش بسیار مهمی در گسترش فرهنگ و علوم اسلامی در جهان اسلام داشتند. این ارتباط عمیق بین امام ابوحنیفه و ریشه‌های تاجیک‌تبار او، نشان‌دهنده‌یی نقش برجسته مردم خراسان در توسعه و گسترش علوم دینی و فرهنگی است (ابن‌خلدون، مقدمه).
امام ابوحنیفه؛ عالمی از خراسان
امام ابوحنیفه در دوران عباسیان زندگی می‌کرد و بخشی از میراث فرهنگی و فقهی خراسان را به همراه خود داشت. وی به دلیل دقت در مسائل فقهی، اصول و عدالت‌خواهی در تاریخ اسلام شناخته شده است. امام ابوحنیفه با تکیه بر آموزه‌های علمی و فرهنگی خود، به‌ویژه از طریق مراکز علمی خراسان، توانست مکتب حنفی را به عنوان یکی از اصلی‌ترین مکاتب فقهی در جهان اسلام پایه‌گذاری کند (یاقوت حموی، معجم‌البلدان).
از آنجا که امام ابوحنیفه خود از یک خانواده تاجیک‌تبار بود، او به طور مستقیم با زبان پارسی و فرهنگ تاجیکان ارتباط داشت. این ارتباط عمیق با فرهنگ پارسی و دانشمندان خراسانی، سبب شد که او نقشی بی‌بدیل در گسترش علوم دینی ایفا کند. برخلاف طالبان پشتون که امروزه تلاش می‌کنند زبان پارسی را سرکوب کنند، امام ابوحنیفه از طریق این زبان با دانشمندان و متفکران هم‌عصر خود در ارتباط بود و به‌طور غیرمستقیم به حفظ و تقویت این زبان کمک کرد (ابن‌خلدون، مقدمه).
نقش تاجیک‌ها در گشترش فقه اسلامی
تاجیک‌ها، به‌عنوان ساکنان اصلی خراسان بزرگ، همواره در پیشبرد علوم اسلامی و فرهنگی نقش مهمی داشته‌اند. مدارس علمی خراسان، به‌ویژه در شهرهای بزرگی چون کابل، بلخ، هرات، نیشاپور و مرو، به مراکز فقه اسلامی تبدیل شدند و بسیاری از بزرگان فقه و حدیث در این سرزمین آموزش دیدند. امام ابوحنیفه نیز به‌عنوان یک عالم خراسانی، از این نهادهای علمی بهره‌مند شد (یعقوبی، تاریخ یعقوبی).
تاجیک‌ها در طول تاریخ همواره به حفظ و توسعه زبان پارسی و علم و ادب توجه ویژه‌ای داشتند. این زبان نه تنها به‌عنوان زبان فرهنگی و ادبی، بلکه به‌عنوان زبانی علمی و فقهی نیز در خراسان به‌کار گرفته می‌شد. مدارس خراسان، که تحت رهبری و تأثیر تاجیک‌ها اداره می‌شدند، به انتشار آثار علمی و فقهی به زبان پارسی پرداختند. این در حالی است که امروزه، طالبان پشتون تلاش می‌کنند این زبان را در زادگاه اصلی‌اش محدود کرده و مراکز علمی و فرهنگی مرتبط با آن را نابود کنند.
طالبان؛ حنفی‌مذهبان‌که دشمن زبان ابوحنیفه اند
در عصر حاضر، طالبان پشتون در تلاش‌اند زبان پارسی را محدود کرده و میراث فرهنگی تاجیک‌ها و خراسان را محو کنند. این گروه با تعطیل کردن دانشگاه‌ها و مدارس که به زبان پارسی آموزش می‌دادند، سعی در حذف این زبان و فرهنگ از افغانستان دارند. آنان به‌جای تکیه بر ارزش‌های علمی و فرهنگی مشترک بین مردم خراسان و جهان اسلام، به انکار نقش تاریخی زبان پارسی پرداخته‌اند و دانشگاه‌ها و مدارس علمی را که در زمان‌های گذشته توسط دانشمندان تاجیک و فارسی‌زبان اداره می‌شد، تخریب کرده‌اند
این اقدامات افغانها / پشتونها نه تنها تلاشی برای محدود کردن زبان پارسی، بلکه حمله‌ای به میراث علمی و فقهی اسلام است. زبان پارسی، که در دوران اسلامی در سراسر جهان اسلام به‌عنوان زبانی علمی و فرهنگی شناخته می‌شد، امروزه به‌طور سیستماتیک توسط افغانها / پشتونها سرکوب می‌شود. این در حالی است که امام ابوحنیفه، یک شخصیت مرکزی در تاریخ فقه اسلامی، خود از این فرهنگ برخاسته و نقش مستقیمی در گسترش آن داشته است.
فارسی؛ زبان علم و فرهنگ اسلامی
در دوران اسلامی، زبان پارسی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی تمدن اسلامی شناخته می‌شد. بسیاری از آثار علمی، فلسفی و ادبی به این زبان نوشته یا به آن ترجمه شدند. تاجیک‌ها، به‌عنوان پاسداران زبان پارسی، نقش بزرگی در حفظ و گسترش این زبان ایفا کردند. از این رو، حمله پشتونها به زبان پارسی، نه تنها یک حمله به فرهنگ تاجیک‌ها، بلکه یک حمله به کل میراث علمی و فرهنگی اسلام است.
امروز، ناسیونالیزم پشتون/ افغان برای محو کردن زبان فارسی، این زبان علم و فرهنگ و تاریخ و سیاست، کمر بسته اند، دیروز به نام کمونیستم و دموکراسی و امروز به نانم اسلام و شریعت دست از دشمنی با این زبان درخشان منطقه بر نمی‌دارند. این گروه با نادیده گرفتن نقش امام ابوحنیفه و دانشمندان تاجیک، خود را در برابر تاریخ و حقیقت قرار داده‌اند. تاریخ‌نگارانی همچون ابن‌خلدون و طبری به‌صراحت از نقش خراسان و تاجیک‌ها در گسترش علوم اسلامی سخن گفته‌اند. طالبان پشتون، با حمله به زبان پارسی و فرهنگ تاجیک‌ها، خود را از این میراث دور کرده و در نهایت از سوی تاریخ محکوم خواهند شد.
در فرجام باید یادآوری کرد که حقیقت این است که زبان پارسی و میراث خراسان همواره جزء جدایی‌ناپذیر از تمدن اسلامی بوده‌اند. امام ابوحنیفه، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین علمای فقه اسلامی، از این میراث برخاست و نقش برجسته‌ای در گسترش علوم اسلامی ایفا کرد. تاجیک‌ها و خراسانیان، به‌عنوان پاسداران این زبان و فرهنگ، سهم بزرگی در این دستاورد داشتند. امروزه، تلاش‌های طالبان و سایر گروه‌های مزدور و از تمدن و فرهنگ بی‌خبر، برای محو این میراث محکوم به شکست است، زیرا تاریخ، نقش تاجیک‌ها و زبان پارسی را به‌عنوان نگهبانان علم و فرهنگ اسلامی ثبت کرده است.
