(دکتر محمد خان استاد دانشگاه بین‌المللی اسلام آباد پاکستان)
پس از آن که طالبان کنترل افغانستان/ خراسان را در اوت ۲۰۲۱ به دست گرفت، ستیزه جویی در پاکستان افزایش تدریجی داشته است.
بر اساس برآوردها، بیش از ۶۰۰۰ ستیزه جوی تحریک طالبان پاکستانی از زمانی که عملیات نظامی علیه آنها در مناطق فعالیت شان در خیبر پختونخواه انجام شد، در مخفیگاه های مختلفی در افغانستان مستقر شده اند. این عناصر تحت کنترل دولت سابق افغانستان در زمان اشرف غنی بودند و فعالیت های ستیزه جویانه آنها توسط RAW هند و NDS افغانستان برنامه ریزی، هدایت و اجرا می شد. با این وجود، با حضور ایالات متحده و ناتو در افغانستان، محدودیت هایی برای فعالیت تحریک طالبان پاکستان وجود داشت. پس از اوت ۲۰۲۱، تحریک طالبان پاکستان از آن سوی مرز پاکستان و افغانستان، فعالیت های خود را علیه پاکستان افزایش دادند. این در حالی است که دولت طالبان ادعا می کند که خاک افغانستان توسط هیچ سازمان شبه نظامی، علیه هیچ کشور همسایه استفاده نمیشود.
علاوه بر تحریک طالبان پاکستانی، عناصر داعش و برخی جدایی طلبان بلوچ نیز وجود دارند که از خاک افغانستان برای ستیزه جویی در پاکستان استفاده میکنند.
اخیراً رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در گزارشی فاش کرد که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، جدایی طلبان تحریک طالبان پاکستانی، داعش و بلوچ کنترل سلاح و مهمات عظیم نیروهای ناتو و ایالات متحده را به دست گرفته اند. این سازمان‌های شبه نظامی از این تسلیحات مدرن علیه پاکستان در اقدامات تروریستی خود در امتداد مرز پاکستان-افغانستان، در مناطق سابق فدرال و ایالت بلوچستان استفاده میکنند.
پاکستان بارها از IAG خواسته است تا حملات شبه نظامیان از خاک افغانستان را متوقف کند. در واقع، پاکستان قاطعانه بر این باور است که اگر IAG گام‌های قاطعی برای کنترل تحریک طالبان پاکستان و سایر سازمان‌های ستیزه جوی ضد پاکستان بردارد، هیچ ستیزه‌جویی در پاکستان وجود نخواهد داشت.
اخیراً ذبیح الله مجاهد، سخنگوی IAG بیانیه ای صادر کرده است که «مشکل تحریک طالبان پاکستان متعلق به پاکستان است نه افغان ها. اگر آنها (TTP) تلاش کنند از خاک افغانستان استفاده کنند، ما اجازه نمی دهیم. این یک بیانیه مبهم است که با موضوع اصلی IAG در تضاد است. بدون شک، تحریک طالبان پاکستان یک مسئله پاکستانی است، چرا که دولت های متوالی افغانستان از جمله IAG به رهبری طالبان برای آنها مخفیگاه ها و سرپناه هایی در خاک افغانستان فراهم کرده اند.
آنها با وجود کنترل بسیار شدید گروه طالبان در سراسر افغانستان، همچنان از خاک افغانستان علیه پاکستان عملیات می کنند. بدون موافقت IAG، هیچ شانسی وجود ندارد که تحریک طالبان پاکستان یا هر گروه شبه نظامی ضد پاکستانی بتواند از خاک افغانستان علیه پاکستان عملیات کند.
به گزارش رادیو فرانسه مبنی بر استفاده از سلاحها و مهمات به جای مانده آمریکایی در افغانستان توسط تحریک طالبان پاکستانی، ادعاهای کابل مبنی بر عدم استفاده تحریک طالبان پاکستان از خاک افغانستان علیه پاکستان قابل نفی است. در واقع، تمام فعالیت های تحریک طالبان پاکستان همچنان از خاک افغانستان برنامه ریزی و اجرا می شود.
حضور تحریک طالبان پاکستانی، داعش (ISKP) و برخی سازمان های جدایی طلب بلوچ در خاک افغانستان واقعیتی است که ذبیح الله مجاهد نمی تواند آن را انکار کند. علاوه بر این، آنها اجازه دارند در پاکستان دست به ترور بزنند و به افغانستان بازگردند که بدون تعامل طالبان افغانستاتی ممکن نیست. [ راسک: رفت و آمد آزاد قبایل پشتون در دو سوی مرز دیورند از دیرباز آزاد و غیرقابل کنترل بوده است. بنابراین رفت و آمد طالبان پاکستانی در دو سوی مرز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد و اینگونه رفت و آمدها نشانه تعامل رسمی دو نوع طالب نمی‌باشد. فراموش نکنیم رهبران طالب در کابل آنچنان که تصور می‌شود بر نیروهای خودسر خود کنترل لازم را ندارند. آن نیروها ملیشه های سابق هستند که طبق باورها و منافع خود اقدام میکنند و تبعیت از مافوق برایشان معمول نمی‌باشد و تنها رشته‌ای که آنان را به هم پیوند می‌زند علقه خونی، زبانی و قبیله‌ای و در درجه دوم منافع مالی و مادی است]
در میان کل منطقه، پاکستان تنها کشوری است که وضعیت امنیتی آن پس از تسلط طالبان بر افغانستان در اوت ۲۰۲۱ بدتر شده است. این پاکستان بود که به درخواست دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده، میانجی مذاکرات بین طالبان و ایالات متحده بود و روند خروج و تصاحب افغانستان کاملاً مسالمت آمیز بود.
طالبان در حالی که دو دهه پس از سقوط شان، کشور جنگ زده را به دست گرفتند، با هیچ مقاومتی از هیچ بخش در داخل افغانستان مواجه نشدند. حتی مقر سابق ائتلاف شمالی “مزار شریف” بدون هیچ جنگ طولانی به دست طالبان افتاد. این نشان می‌دهد که زمینه‌هایی برای طالبان توسط مهاجمان سابق[آمریکا و متحدانش] فراهم شده بود که همه چیز را برای آنها ممکن می‌کرد.
جز حمایت‌های مالی آشکار فعلی، پلت فرم کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد از اوت ۲۰۲۱ تاکنون توسط ایالات متحده برای ادامه حمایت از توده های افغانستانی استفاده می شود. این بدان معناست که رژیم طالبان با وجود اینکه هنوز توسط هیچ دولتی به رسمیت شناخته نشده است، از واشنگتن حمایت کامل دارد. این همچنین بدان معناست که ایالات متحده همچنان در حال تامین امنیت اهداف استراتژیک خود در داخل و همسایگی افغانستان است و در عین حال از طالبان به عنوان ابزاری مخفی استفاده می کند. پاکستان به دلیل صمیمیت سنتی، قرابت مذهبی و زیربنای اجتماعی خود، تنها کشوری است که هنوز پیوند نزدیک‌تری با رژیم طالبان در افغانستان دارد. نگرش رژیم طالبان عمدتاً غیرهمکارانه، مغرور و دیکتاتورمابانه نسبت به آمریکا و دولت پاکستان بوده است.[ راسک: اینگونه رفتار نشانه تعامل خدشه ناپذیر و اطمینان خاطر از سوی طالبان قابل تعبیر است که نشان از حمایت پشت پرده از جانب آمریکا و پاکستان دارد]
در دو سال گذشته، شبه‌نظامیان طالبان که از مرز پاکستان و افغانستان محافظت می‌کردند، بارها روند حصارکشی امنیتی را که توسط ارتش پاکستان انجام شده بود، مختل کردند. حتی حصار را از تعدادی از نقاط در امتداد مرز پاکستان و افغانستان برداشتند که نمی‌توان آن را حادثه تلقی کرد، بلکه این اقدامات مکرر، برنامه‌ریزی شده به حساب می‌آید و رژیم طالبان چنانکه عنایت‌الله خوارزمی سخنگوی وزارت دفاع طالبان در بیانیه ای گفته بود: «نیروهای طالبان» ارتش پاکستان را از ایجاد حصار مرزی “غیرقانونی” در امتداد ولایت شرقی ننگرهار منع کرد.[اینگونه بیانات جهت مقابله با ذهنیت وابستگی مردم به پاکستان ابراز می‌شود تا محبوبیت برای طالبان فراهم گردد و کاملاً با جانب پاکستان هماهنگ شده تعبیر می‌شود] علاوه بر این، حملات مکرر ستیزه جویان از خاک افغانستان به پست های نظامی پاکستان و حتی جمعیت غیر نظامی انجام می شود. در واقع، از زمان تصرف کابل توسط طالبان در سال ۲۰۲۱، خاک افغانستان بیشتر توسط ستیزه جویان و تروریست های تحریک طالبان پاکستان استفاده می شود که به ارتش پاکستان حمله کرده و بیش از ۳۰۰ سرباز و افسر را کشته اند.
افزایش ستیزه جویان در مناطق مرزی پاکستان در سراسر مرزهای غربی یک تحول بسیار جدی است. IAG باید اقدامات جدی علیه تحریک طالبان پاکستان و همه آن تروریست هایی که در افغانستان پنهان شده اند و از خاک آن برای ستیزه جویی علیه پاکستان استفاده می کنند، انجام دهد.
[نباید فراموش کرد که نیروهای سرکش قبایل آزاد پشتون در طول سده های استقرارشان، در این منطقه از زمان بابریان تاکنون، همواره یک معضل لاینحل و مهار ناپذیر، برای حاکمان وقت مطرح بوده اند. تاریخ نشان می‌دهد، برخی از حکام مانند انگلیسی‌ها برای مهار آنها متوسل به پرداخت باج می‌شده‌اند. بدین معنی که مهار آنها از توان حکومتهای وقت همیشه خارج بوده است و حکومت طالبان در قندهار نیز از این امر مستثنی نیست و نباید عملیات های نظامی قبایل مذکور را نشانه قطع رابطه بین حکومت طالبان با پاکستانی ها قلمداد و تعبیر کرد].
منبع: پاکستان ابزرور
