فضل من‌الله مجاهد
استفاده از مواد مخدر به‌عنوان ابزار سیاسی، سابقه‌ای طولانی در تاریخ دارد. در قرن نوزدهم، میان بریتانیا و چین، مواد مخدر وسیله‌ای برای تحمیل اراده سیاسی و اقتصادی بود. بریتانیا با توزیع تریاک در چین، نه‌تنها اقتصاد این کشور را تضعیف کرد، بلکه بخش زیادی از نیروی کار آن را معتاد و ناتوان ساخت. به همین گونه، طالبان نیز از این روش بهره می‌برند. منابع مردمی از استان کابل، تخار، پنجشیر، بدخشان، بغلان و مزار شریف گزارش داده‌اند که این گروه به‌صورت غیرمستقیم در پخش و توزیع تابلیت‌های نشه‌آور مانند «پریگولین، زیکپ و…» نقش دارند. این مواد به‌صورت هدفمند در مناطقی توزیع می‌شود که طالبان آن‌ها را تهدیدی بالقوه برای حاکمیت خود می‌دانند.
هرچند طالبان در شهر کابل در ظاهر اقدام به جمع‌آوری معتادان می‌کنند، اما در خفا مناطقی که مردم نسبت به حاکمیت این گروه مقاوم هستند، به توزیع این مواد دست می‌زنند. به گفته منابع محلی، توزیع‌کنندگان این مواد بدون هیچ ترسی از طالبان فعالیت می‌کنند و حتی در صورت بازداشت، به‌زودی آزاد می‌شوند. گفته می‌شود که در برخی مناطق، این مواد به‌صورت رایگان توزیع می‌شود و در نتیجه، شمار زیادی جوانان از جمله دختران به این تابلیت‌ها معتاد شده‌اند.
چندی پیش، عرفان برزگر، خبرنگار آزاد استان تخار، در صفحه فیسبوک خود از افزایش اعتیاد جوانان به تابلیت «پریگولین » و توزیع آن توسط طالبان در این استان خبر داده بود. همچنین، اندپندنت فارسی گزارش داده است: «مصرف قرص‌های مخدر با ترکیب مت‌آمفتامین و ترامادول به‌صورت گسترده در افغانستان رایج شده است.» این خبرگزاری افزوده است: «در کابل و مزارشریف، تابلیت‌های مخدر با قیمت ۵۰ تا یک‌هزار روپیه کابلی خریدوفروش می‌شوند. تفاوت در قیمت این قرص‌ها به محل تولید آن‌ها بستگی دارد.»
این خبرگزاری ادعا کرده است: «در سال‌های اخیر و پس از گسترش استفاده از این قرص‌ها در سراسر افغانستان، کارخانه‌هایی برای تولید انبوه آن‌ها در شهرها و روستاهای مختلف ایجاد شده است. این کارخانه‌ها معمولاً توسط افراد غیرمتخصص و به روش‌های سنتی اداره می‌شوند که اطلاعات ابتدایی خود را از اینترنت به دست آورده‌اند.»
روزنامه هشت صبح نیز در گزارشی آورده است: «منابع محلی در بدخشان می‌گویند که با وجود تلاش‌ها برای نابودی کشت کوکنار، شمار معتادان در این استان طی سه سال گذشته دو برابر شده است.»
این گزارش‌ها نشان می‌دهد که توزیع مواد مخدر به‌صورت هدفمند برای مدیریت مناطق مخالف، بخشی از سیاست طالبان است. گروه طالبان با درک مقاومت فکری و عملی مردم این مناطق نسبت به حضورشان، معتاد کردن جوانان را به‌عنوان ابزاری موثر برای تضعیف نیروی انسانی مخالفان به کار گرفته‌اند. این راهبرد نه‌تنها جوانان را از فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی بازمی‌دارد، بلکه باعث فروپاشی ساختارهای اجتماعی مناطق مقاومت می‌شود.
این سیاست بازتابی از فلسفه سیاسی ماکیاولی است که در آن هدف، وسیله را توجیه می‌کند؛ حتی اگر این وسیله به نابودی نسل‌های آینده منجر شود. استفاده ابزاری از مواد مخدر برای تضعیف جوامع، شیوه‌ای است که در تاریخ بارها دیده شده و اکنون در افغانستان توسط طالبان به‌کار گرفته می‌شود. تیم اشرف غنی احمدزی هم در دوران جمهوریت تبهکار، از همین روش برای معتاد کردن جوانان تاجیک استفاده کرده بود.
