خبرگزاری راسک: در پی تحولات شگرف و پیچیده‌ای که در سطح منطقه‌ای و جهانی به وقوع پیوسته است، هند گام‌های جدی و حساب‌شده‌ای را برای بازنگری در سیاست‌های خود نسبت به حکومت طالبان در افغانستان برداشته است. این تغییر رویکرد هند، که از سوی تحلیلگران و کارشناسان سیاسی با دقت و تأمل بررسی می‌شود، از جهات مختلفی حائز اهمیت است. به‌ویژه که این کشور به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی در جنوب آسیا همواره در تعاملات خود با افغانستان، در راستای حفظ منافع استراتژیک و امنیتی خود، رویکردهای متنوعی را در پیش گرفته است. روابط هند و افغانستان همواره دارای ابعاد تاریخی، فرهنگی و اقتصادی عمیقی بوده است که در دهه‌های اخیر با گسترش همکاری‌ها و کمک‌های هند به بازسازی افغانستان، شکل ویژه‌ای به خود گرفت. در دوره پس از سرنگونی طالبان در سال ۲۰۰۱، هند تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین کشورهایی شد که در زمینه‌های مختلف از جمله توسعه زیرساخت‌ها، بهداشت، آموزش و غیره در افغانستان فعالیت‌های گسترده‌ای داشت. هند نه تنها به عنوان یک حامی اقتصادی، بلکه به عنوان یک شریک استراتژیک در سطح منطقه‌ای نیز حضور پررنگی در افغانستان داشت.
با این حال، پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در سال ۲۰۲۱، سیاست‌های هند به‌طور قابل‌توجهی تغییر کرد. دهلی نو که پیش از این از دولت طالبان به‌طور رسمی فاصله گرفته بود و سفارت خود را در کابل بست، اکنون نشانه‌هایی از تغییر در این سیاست را بروز داده است. یکی از مهم‌ترین عواملی که هند را به بازنگری در سیاست‌های خود نسبت به طالبان وادار کرده، تحولات جدید ژئوپولیتیکی و امنیتی در منطقه است. در واقع، هند با توجه به نفوذ فزاینده چین در افغانستان و جنوب آسیا، تلاش دارد تا با برقراری ارتباطات جدید با طالبان، توازن استراتژیک را در منطقه حفظ کند. همچنین، نگرانی‌های امنیتی هند به‌ویژه در خصوص گروه‌های تروریستی فعال در خاک افغانستان که ممکن است تهدیداتی را متوجه منافع این کشور کنند، از دیگر عواملی است که هند را به تعامل مجدد با طالبان سوق داده است. نگرانی‌های امنیتی هند در زمینه فعالیت گروه‌هایی همچون لشکر طیبه و سایر گروه‌های تروریستی که در مرزهای پاکستان و افغانستان فعالیت دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ماه‌های اخیر، مقامات هندی و طالبان در چندین نوبت دیدارهایی داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به دیدار وکرم میسری، معاون وزارت خارجه هند، با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در دوبی اشاره کرد. این دیدارها به‌ویژه در زمینه‌هایی چون کمک‌های بشردوستانه، توسعه زیرساخت‌ها و همکاری‌های اقتصادی میان دو طرف متمرکز بوده است. در این دیدار، توافقاتی نیز در زمینه افزایش تجارت از طریق بندر چابهار و تقویت پروژه‌های مشترک تجاری به امضاء رسید. یکی از پروژه‌های مهم و راهبردی که هند در آن حضور فعال دارد، بندر چابهار در ایران است. این بندر که از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است، به‌عنوان یک راه دسترسی افغانستان به آب‌های آزاد در نظر گرفته می‌شود. هند با سرمایه‌گذاری در توسعه این بندر، نه تنها به‌دنبال تسهیل تجارت و ترانزیت کالاهای خود با افغانستان و کشورهای آسیای میانه است، بلکه به‌عنوان یک مسیر جایگزین برای ارتباط با این منطقه در برابر سایر رقبا نیز می‌نگرد.
با وجود گام‌های مثبت در راستای تعامل با طالبان، هند همچنان با چالش‌ها و نگرانی‌هایی روبه‌رو است که بر شکل‌گیری روابط بلندمدت تأثیرگذار خواهد بود. از جمله این نگرانی‌ها می‌توان به وضعیت حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان اشاره کرد. هند به‌ویژه در این زمینه، با حساسیت‌های خاص خود روبه‌رو است و از طالبان خواسته است که در خصوص حقوق بشر و حقوق زنان اقدامات ملموسی را انجام دهد. همچنین، تهدیدات امنیتی ناشی از گروه‌های تروریستی که در افغانستان فعالیت دارند، نگرانی‌های عمده‌ای برای هند به‌وجود آورده است. هند به‌دنبال تضمین‌هایی از طالبان است که خاک افغانستان به محلی برای تهدید منافع این کشور تبدیل نشود.
در نهایت، تغییر رویکرد هند در قبال طالبان نشان‌دهنده واقع‌بینی و چالش‌های پیچیده‌ای است که هند در راستای حفظ منافع ملی خود در یک محیط ژئوپولیتیکی در حال تغییر به آن پرداخته است. این تغییرات نه تنها از نظر اقتصادی بلکه از منظر امنیتی و استراتژیک حائز اهمیت است. در عین حال، هند باید با دقت و هوشیاری تحولات افغانستان را رصد کند و با حفظ منافع بلندمدت خود، راهکارهای متناسب با وضعیت کنونی را اتخاذ کند.
بدون شک، سیاست‌های هند در قبال طالبان تأثیرات قابل‌توجهی بر آینده افغانستان، روابط هند با کشورهای منطقه‌ای و همچنین امنیت جهانی خواهد داشت.
هند و طالبان؛ بازنگری در روابط دیپلماتیک در سایه تحولات ژئوپولیتیکی جدید
سیاره دشتی، همسر فهیم دشتی برندۀ مدال تاج‌گذاری پادشاه چارلز سوم شد
