کی‌خسرو باختریان
حق‌آبه‌ی ایران از دوره‌ی حکومت غنی بین طرفین حکومت ایران و افغانستان دچار تنش شده بود و این تنش هم‌چنان در دوره‌ی طالبان ادامه پیدا کرد و در این دوره، تنش‌های مرزی نیز به این تنش افزوده شد.
اما اوج تنش حق‌آبه‌ی ایران چند روز پیش رخ داد که رییس‌جمهور ایران در سفر به سیستان با لحنی شدید به طالبان هُش‌دار داد و گفت به حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم سخنم را در باره‌ی حق‌آبه‌ی ایران جدی بگیرند و در آن آینده گلایه نکنند و نگویند که نگفته بودید.
به نظرم هُش‌دار رسانه‌ای در این حد آن‌هم از طرف رییس‌جمهور یک کشور غیرمعمول به نظر می‌رسد. غیرمعمول به این معنا که هدف از این‌گونه هُش‌دار رسانه‌ای در وضعیت و شرایط کنونی ایران باید جنبه‌های رسانه‌ای متفاوت و چندمنظوره داشته باشد. به نظر کارشناسان این هُش‌دار رییس‌جمهور ایران در این شرایط آن‌هم از سیستان و بلوچستان مصرف داخلی دارد و می‌خواهد به مردم سیستان و بلوچستان ایران این پیام را بدهد که ما تا سرحد جنگ برای دفاع از حقوق شما آماده‌ایم و حق شما را هم‌مذهبی‌های سنی شما تلف کرده است.
گروه طالبان به هُش‌دار رییس‌جمهور ایران در رسانه‌ها چندان واکنش جدی نشان ندادند. فعالان رسانه‌ای طالبان هُش‌دار رییس‌جمهور ایران را به تمسخر گرفتند، بعد از آن مجاهد سخن‌گوی گروه طالبان در حد نصیحت به هُش‌دار رییس‌جمهور ایران واکنش نشان داد و گفت طرف ایران در باره‌ی حق‌آبه‌ی رود هیرمند به نرمی صحبت کند. ملابرادر پس از هُش‌دار رییس‌جمهور ایران بندی را در فراه افتتاح کرد که افتتاح این بند پس از هُش‌دار رییس‌جمهور ایران می‌تواند برخوردی معنادار به این هُش‌دار باشد. سرانجام ملا متقی وزیر خارجه‌ی نام‌نهاد گروه طالبان به هُش‌دار رییس‌جمهور ایران واکنش نشان داد. ملامتقی تاکید کرد حق‌آبه‌ی ایران امر حقوقی است و نباید حکومت ایران این معاهده‌ی حقوقی را با سروصدا سیاسی کند. او مانند مجاهد به حکومت ایران نصحیت کرد. اما متقی در سخنان خود پیام سیاسی نیز داشت. او درحالی‌که به حکومت ایران نصحیت می‌کرد و از هُش‌دار رییس‌جمهور ایران به‌عنوان سروصدا یاد کرد، اما با مردم سیستان و بلوچستان ایران هم‌دلی کرد و به آدرس مردم سیستان و بلوچستان پیام سیاسی صادر کرد و گفت ما مردم سیستان و بلوچستان را همان‌قدر دوست داریم که مردم افغانستان را دوست داریم. متقی از مردم سیستان و بلوچستان بدون به کارگیری نام ایران یاد کرد. این تعبیر به‌نوعی با هدف سیاسی استفاده شد و مردم سیستان و بلوچستان را جدا از حکومت ایران تلقی کرد.
پس از هُش‌دار رییس‌جمهور ایران به گروه طالبان یک درگیری مرزی نیز بین گروه طالبان و جمهوری اسلامی ایران رخ داد که بر اساس این درگیری هیات نظامی ایران وارد کابل شد و با گروه طالبان جلسه داشت. چندان دقیق معلوم نشد که نتیجه‌ی این جلسه چه بود.
این تنش‌ها درحالی صورت می‌گیرد که معمولا از تعمیق روابط جمهوری اسلامی ایران با گروه طالبان سخن گفته می‌شود. بنابر تعمیق روابطی‌که بین جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان وجود دارد؛ چنین تنش‌ها و واکنش‌ها گاهی این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا این تنش‌های لفظی نوعی از زرگرجنگی رسانه‌ای برای مدیریت فضای داخلی رسانه‌ای و جمعی در دو کشور نخواهد بود.
به هرصورت آن‌چه در واکنش ملامتقی صراحت داشت این بود که طرف طالبان به ایران نمی‌خواهند آب بدهند، زیرا متقی گفت در بند یک قطره آب وجود ندارد. فکر می‌کنم گروه طالبان همان سیاستی را در باره‌ی حق‌آبه‌ی ایران دنبال می‌کنند که حکومت غنی دنبال می‌کرد. زیرا نظریه‌پردازان قومی حکومت غنی بر سران سیاسی گروه طالبان نفوذ و تاثیرگذاری دارند و آن‌ها در ارتباط به مسایل افغانستان و ایران دیدگاه قومی متعصبانه دارند و به مسایل افغانستان و ایران سلیقه‌ای و قومی برخورد می‌کنند.
